Κυβερνητικές επιλογές και Ιόνια: Ο μονόδρομος της απώλειας. Μέρος 2ο

Ρους της ιστορίας και μομέντα.

Ιστορία είναι η γνώση των συμβάντων του παρελθόντος, ή και τα ίδια τα συμβάντα, ο δε ρους της ιστορίας είναι η συνέχεια, η χρονική ακολουθία των συμβάντων αυτών. Η ιστορία λοιπόν δεν είναι μία έννοια στατική, η ιστορία ρέει, είναι μία έννοια δυναμική που ξεκινά από το μακρινό παρελθόν και προβάλλεται στο μέλλον. Οι πιθανές προβολές μπορεί να είναι άπειρες, κάθε στιγμή αποτελεί ένα κόμβο από τον οποίο ξεκινούν αναρίθμητα μονοπάτια. Από κάθε κόμβο η ιστορία, ανάλογα με τις επικρατούσες συνθήκες, ακολουθεί ένα μονοπάτι για να φθάσει σε ένα νέο κόμβο από τον οποίο ακτινοβολούν νέες προβολές. Η παραπάνω θεώρηση δίνει στον ρου της ιστορίας ένα χαρακτήρα μάλλον χαοτικό όπου το μέλλον εξαρτάται αποκλειστικά από δύο παράγοντες, την θέση - κόμβο και τις συνθήκες σε κάθε δεδομένη στιγμή. Είναι όμως ακριβώς έτσι; Μήπως η ιστορία έχει ένα μομέντουμ - ορμή; Μήπως γεγονότα που συνέβησαν στο παρελθόν επηρεάζουν την επιλογή των μονοπατιών στο μέλλον; Η πρακτική λέει ναι, η ιστορία δεν αφορά άυλες υποστάσεις, αφορά ανθρώπους δεσμευμένους μέσα στο φυσικό τους περιβάλλον, κάθε συμβάν αφήνει αποτυπώματα στο περιβάλλον, αλλά και στους ίδιους τους ανθρώπους. Οι τελευταίοι μπορεί να χάνονται, αλλά τα αποτυπώματα παραμένουν είτε ως περιβαλλοντικές αλλαγές, είτε εντεταγμένα στην κοινωνική - πολιτισμική - πολιτική μνήμη. Τα αποτυπώματα αυτά είναι ο τρίτος παράγοντας που επηρεάζει τον ρου κατευθύνοντας την επιλογή του μονοπατιού σε κάθε κόμβο, είναι δε ο παράγοντας που αγνοούν οι ανόητοι και αξιοποιούν οι ευφυείς “σχεδιαστές του μέλλοντος”. Μπορεί λοιπόν και πως να επηρεαστεί και να κατευθυνθεί η ιστορία σε επιλεγμένες ατραπούς; Το χαοτικό χαρακτηριστικό του ρου της ιστορίας, αλλά και το προαναφερθέν μομέντουμ δεν επιτρέπουν στον κάθε επίδοξο “κυβερνήτη” να κατευθύνει την ιστορία στην πορεία που αυτός επιθυμεί. Αντίθετα όμως, οι συστηματικές προσπάθειες πλοήγησης οι οποίες έχουν βάθος δεκαετιών ακόμη και αιώνων εκπορευόμενες από κράτη και οργανισμούς και υλοποιούμενες από τους κατά καιρούς κυβερνώντες μειώνουν την σημασία του χαοτικού και δημιουργούν ένα δικό τους μομέντουμ στον ρου της ιστορίας. Αυτά τα μομέντα πρέπει να εντοπίζει και να λαμβάνει υπόψη του ο κάθε μελετητής, πολίτης και πολιτικός γιά να μπορεί να κατανοεί καλύτερα το παρόν, να σχηματίζει μία ιδέα γιά τις υπάρχουσες τάσεις και να βοηθείται στο να λαμβάνει αποφάσεις γιά το μέλλον σε κάθε στιγμή που θα κληθεί.

Κέρκυρα - Επτάνησα - Ελλάδα.  

Η δημιουργία του Ελληνικού κράτους με δεδομένες τις συνθήκες εκείνης της εποχής ήταν νομοτελειακή, όπως νομοτελειακός ήταν και ο χαρακτήρας του ο οποίος επικυρώθηκε με την δολοφονία του Καποδίστρια. Η Ελλάδα μέσα στην ψευδαίσθηση της αναγέννησης του Αθηναϊκού μεγαλείου δεν μπορούσε να είναι τίποτε περισσότερο από μία ελεγχόμενη παράμετρο απαραίτητη γιά τις γεωπολιτικές ισορροπίες. Η φωτεινότητα του επερχόμενου Καποδιστριακού μοντέλου διακυβέρνησης, υπήρχαν ήδη τα δείγματα του Ελβετικού συντάγματος στην σύνθεση του οποίου συμμετείχε ο κυβερνήτης, προοιώνιζε μία διαφωτισμένη αυτοπροσδιοριζόμενη πορεία του νέου κράτους. Οι γεωπολιτικές ισορροπίες όμως απαιτούσαν την χειραγώγηση της Ελλάδας, κάτι το οποίο μπορούσε να γίνει μόνο στην αδιαφάνεια ενός σκοτεινού πολιτικού πολιτισμού, ενός πολιτισμού διαφθοράς, υπόγειων διαδρομών, ίντριγκας και παραπλάνησης του λαού. Με την δολοφονία του Καποδίστρια η χώρα που προσέβλεπε στο φως έγινε το κράτος του σκότους, κυβερνήθηκε από τους αυλικούς της Πύλης, έγινε το αποκύημα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Η συνθήκη του Λονδίνου του 1864 έφερε την ένωση των Ηνωμένων Κρατών των Ιονίων Νήσων με το Βασίλειο της Ελλάδος και την γέννηση του Βασιλείου των Ελλήνων. Η Βρετανική αρμοστεία μεταφέρθηκε αφανώς από την Κέρκυρα στην Αθήνα και το Ηνωμένο Βασίλειο προσέβλεπε πλέον στον έλεγχο και των δύο Ελληνικών αρχιπελάγων. Η ένωση όμως έφερε την σύγκρουση δύο πολιτικών πολιτισμών: του Επτανησιακού που προσέβλεπε στην εθνική  ανεξαρτησία και ανάταση μέσα από τον διαφωτισμό και τις αρχές της Γαλλικής επανάστασης, όπως αυτές εκφραζόταν από τους Ριζοσπάστες βουλευτές και του νεο-Αθηναϊκού που η Μεγάλη Ιδέα περνούσε μέσα από τα κανάλια της ιδιοτέλειας και της απαραίτητης γιά το αγκίστρωμα στην εξουσία υποτέλειας. Μέσα στο γενικότερο κλίμα θεώρησης του Επτανησιακού πολιτισμού ως ξένου στοιχείου στον Ελληνικό χώρο [1, 2] και με δεδομένη την αντίθεση των πολιτικών πολιτισμών τα Επτάνησα άρχισαν να δέχονται βολές από τις Αθηναϊκές κυβερνήσεις. Ο πρώτος στόχος ήταν φυσικά ο φορέας του Επτανησιακού πολιτισμού, η παιδεία, η οποία καρατομήθηκε με το κλείσιμο του πρώτου Ελληνικού πανεπιστημίου, της Ιονίου Ακαδημίας, καθώς και άλλων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.

Από την εποχή της ένωσης έχουν περάσει 150 χρόνια, τα Επτάνησα είναι σταθερά ενσωματωμένα στο κορμί του Ελληνικού κράτους, η συνείδηση του πληθυσμού είναι σαφώς Ελληνική, οι ντόπιοι πολιτικοί είναι πλέον ενταγμένοι στο Ελληνικό πολιτικό σύστημα και όμως τα Επτάνησα εξακολουθούν να βάλλονται συστηματικά με την Αθήνα να προσπαθεί να μειώσει την Κέρκυρα, όπως η Κωνσταντινούπολη έκανε παλιά με την ίδια την Αθήνα. Είναι μήπως αυτή η πολιτική υποβάθμισης των Επτανήσων ενταγμένη σε κάποιου είδους ιστορικού μομέντουμ και εάν ναι ποιος είναι ο χαρακτήρας του,  ο δημιουργός και πλοηγός του και ποιοι είναι οι στόχοι του;

Το παραπάνω ερώτημα είναι αρκετά δύσκολο να απαντηθεί, ιδιαίτερα με σχετική σιγουριά. Είναι δυνατόν πάντως να καταγραφούν και να αναλυθούν εικασίες έχοντας πάντοτε κατά νου ότι μεταξύ θεωριών βασισμένων στην λογική και θεωριών συνωμοσίας υπάρχει συχνά μία λεπτή μόνο γραμμή. Στο επόμενο κεφάλαιο θα μελετηθεί η θέση του ανθεπτανησιακού μομέντουμ στον χώρο της σύγκρουσης αστικής κουλτούρας και της λεγόμενης “χωριατιάς”*.

* Ο όρος “χωριατιά” αναφέρεται στην έννοια συμπεριφοράς, όπως αυτή είναι καταχωρημένη στα λεξικά και όχι στην καταγωγή.  

Γιάννης Βραδής
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Purdue, ΗΠΑ
Εργαστήριο Πολιτικού και Πολιτισμικού Προβληματισμού
Ιονίων Νήσων Όραμα
http//:ionianislandsvision2020.blogspot.com

Αναφορές:
[1] Βραδής, Ι. Η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων στα δόντια του νεο-Ελληνικού κατεστημένου. Εργαστήριο Πολιτικού και Πολιτισμικού Προβληματισμού, Κέρκυρα, 2013. Ανακτηθέν  στις 24/12/14 από: http://ionianislandsvision2020.blogspot.gr/2013/12/blog-post.html.

[2] Βραδής, Ι. Γιατί φαίνεται απαξιωτική η στάση της Ελλάδας απέναντι στα Επτάνησα; Εργαστήριο Πολιτικού και Πολιτισμικού Προβληματισμού, Κέρκυρα, 2013. Ανακτηθέν στις 24/12/14 από:  http://ionianislandsvision2020.blogspot.gr/2013/02/blog-post.html.


Τέλος 2ου Μέρους

Το 1ο Μέρος βρίσκεται στην διεύθυνση:

http://ionianislandsvision2020.blogspot.gr/2014/12/1.html

Κυβερνητικές επιλογές και Ιόνια: Ο μονόδρομος της απώλειας. Μέρος 1ο

Ο θεσμός του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως είναι οικουμενικός και διαχρονικός, συνδέει το σήμερα με τα σημεία των τελευταίων δεκαεπτά αιώνων ανοίγοντας μία πύλη στον αρχαίο κόσμο. Η ιερότητα του θεσμού δεν έγκειται μόνο στην θρησκευτική ιδιότητα του, αλλά και σε μία άλλη μορφή της οικουμενικότητας του, στις πολλαπλές διαστάσεις του δομήματος το οποίο αποτελεί, όπως την φιλοσοφία, τα ήθη, την τέχνη και την νόηση σε όλες τις μορφές τους στις διάφορες χρονικές περιόδους. Ο θεσμός του Πατριαρχείου φυλάσσει την “γενετική” αποτύπωση της εξελικτικής πορείας των κατοίκων της Ανατολικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και πέραν αυτής, απετέλεσε δε το νήμα που συνέδεσε τον Ελληνισμό της μετα-Βυζαντινής περιόδου με το παρελθόν του συμβάλλοντας έτσι στην επιβίωση του έθνους.

Η σημασία του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως αναγνωρίζεται παγκόσμια και ο εκάστοτε Πατριάρχης, ο πρώτος μεταξύ ίσων, ο πνευματικός ηγέτης 300 εκατομμυρίων Ορθοδόξων Χριστιανών, απολαμβάνει τις ανώτατες τιμές από τους λαούς και τις κυβερνήσεις των. Κατά τις επισκέψεις του στην Ελλάδα τιμάται ως αρχηγός κράτους και τον υποδέχεται πλην της τοπικής πολιτικής “ηγεσίας” και αντιπροσωπεία της κεντρικής κυβέρνησης. Κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Πατριάρχη στην Κέρκυρα όμως η Ελληνική πολιτεία εκπροσωπήθηκε σε χαμηλό επίπεδο από τον Γ.Γ. της απεχθούς γιά τα Ιόνια νησιά Γενικής Διοίκησης Δυτικής Ελλάδος, Πελοποννήσου και Ιονίου ενώ κανένα μέλος της κυβέρνησης συμπεριλαμβανομένων και των Κερκυραίων βουλευτών - υπουργών δεν ήταν παρόν κατά την άφιξη του. Επιπρόσθετα η κάλυψη του γεγονότος από τα Αθηναϊκά ΜΜΕ συμπεριλαμβανομένης και της ΝΕΡΙΤ ήταν πραγματικά ισχνή. Τα παραπάνω προκάλεσαν την δυσαρέσκεια των πολιτών και την αντίδραση πολλών τοπικών πολιτικών παραγόντων, καθώς η επίσκεψη του Πατριάρχη σε ένα τμήμα της Ελλάδας είναι επίσκεψη στην Ελλάδα και πρέπει να τιμάται ανάλογα και από την κεντρική κυβέρνηση.

Η υποβάθμιση του γεγονότος από την Ελληνική πολιτεία όμως δεν αποτελεί έκπληξη, αντίθετα έκπληξη θα αποτελούσε η παρουσία υψηλόβαθμου κυβερνητικού εκπροσώπου. Οι Ιόνιοι πολίτες έχουν αντιληφθεί πλέον ότι κάθε γεγονός που συμβαίνει στον χώρο τους, συμπεριλαμβανομένων και των επετείων της ένωσης Επτανήσων και Ελλάδας, υποβαθμίζεται από τις κεντρικές κυβερνήσεις. Δεν είναι όμως μόνο τα γεγονότα που υποβαθμίζονται, αλλά και οι προοπτικές των Ιόνιων νησιών. Οι Κερκυραίοι, τουλάχιστον ενδόμυχα, αντιλαμβάνονται ότι η πρόσφατη κυβερνητική επιλογή για μεταφορά του τμήματος Ασιατικών σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών επίσης δεν αποτελεί έκπληξη, αντίθετα έκπληξη θα αποτελούσε η έναρξη λειτουργίας του στην Κέρκυρα. Παρομοίως έκπληξη θα αποτελούσε και η εγκατάσταση της Περιφερειακής Διοίκησης Λιμενικού στην Κέρκυρα και όχι στην Ηγουμενίτσα.

Κάθε αρνητική για ένα τόπο έκβαση μίας διαδικασίας, όπως η απομάκρυνση μίας δημόσιας υπηρεσίας, η υποβάθμιση ενός πανεπιστημιακού ιδρύματος και η μη ολοκλήρωση ενός δημόσιου έργου μπορεί κατά περίπτωση να εξηγηθεί και να θεωρηθεί ότι δεν είναι βεβιασμένη, αλλά η πιθανότητα του να συμβεί είναι ανεξάρτητη από τον τόπο αυτόν καθεαυτόν. Η μη εκπροσώπηση της κυβέρνησης, για παράδειγμα, στην υποδοχή του Πατριάρχη στην Κέρκυρα θα μπορούσε από κάποιους να εξηγηθεί ως το αποτέλεσμα του προεκλογικού φόρτου εργασίας των κυβερνητικών στελεχών και να θεωρηθεί ότι η κυβερνητική εκπροσώπηση θα ήταν η ίδια οποιαδήποτε πόλη και εάν επισκεπτόταν ο Πατριάρχης κατά την συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Με παρόμοιο σκεπτικό, θεωρώντας δηλαδή την πιθανότητα μίας αρνητικής έκβασης ανεξάρτητη από τον τόπο και ίση για κάθε τόπο, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι αρνητικά γεγονότα, όπως η μη ολοκλήρωση των εργασιών επέκτασης του αερολιμένα Κέρκυρας, η προσπάθεια μεταφοράς του δικαστικού της ΔΟΥ στην Ηγουμενίτσα, η μεταφορά της Περιφερειακής Διοίκησης του λιμεναρχείου στην Ηγουμενίτσα, η μεταφορά του τμήματος Ασιατικών σπουδών στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, κλπ, θα είχαν την ίδια πιθανότητα να συμβούν σε οποιαδήποτε πόλη. Αυτό μπορεί κατά περίπτωση να θεωρηθεί αποδεκτό, η πιθανότητα όμως να είναι διαχρονικά αρνητικές οι εκβάσεις όλων ή σχεδόν όλων των διαδικασιών που αφορούν σε κυβερνητικές επιλογές για ένα τόπο είναι στατιστικά απειροελάχιστη και μία τέτοια συγκυρία δείχνει ότι οι επιλογές δεν είναι τυχαίες - ανεξάρτητες του τόπου, αλλά βεβιασμένες και συστηματικές.  

Είναι λοιπόν κοινά αντιληπτό ότι τα Ιόνια νησιά και περισσότερο η Κέρκυρα, ιδιαίτερα κατά την τελευταία δεκαπενταετία, υποβαθμίζονται πολυεπίπεδα από τις εκάστοτε κυβερνήσεις και με τρόπο ο οποίος παρουσιάζεται να είναι συστηματικός. Επειδή οι συνθήκες σε εθνικό, αλλά και σε διεθνές επίπεδο, όπως η απώλεια της εθνικής κυριαρχίας, τα γεγονότα στην Μέση Ανατολή, η “περίεργη” συμπεριφορά της Τουρκίας, η προστριβή Ρωσίας και Δύσης, η επικυριαρχία της Γερμανίας στην Ευρωπαϊκή ένωση και η αναζωπύρωση του εθνικισμού στα Βαλκάνια δημιουργούν ένα κλίμα ρευστότητας, η υποβάθμιση των Ιόνιων νησιών και ειδικά της Κέρκυρας και το “συστηματικό” αυτής της υποβάθμισης αποκτούν πλέον εθνικές διαστάσεις και πρέπει επιτακτικά να μελετηθούν και να αντιμετωπιστούν. Για την επιτυχή έκβαση της παραπάνω προσπάθειας πρέπει ο μελετητής να ατενίσει την πραγματικότητα όχι μέσα από το υποκειμενικό πρίσμα των προσδοκιών ή των πιστεύω του, αλλά ως έχει, να παραβλέψει τα ταμπού και να θέσει το εγχείρημα σε ιστορικά πλαίσια.

Τέλος 1ου Μέρους

Γιάννης Βραδής

Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Purdue, ΗΠΑ

Εργαστήριο Πολιτικού και Πολιτισμικού Προβληματισμού

Ιονίων Νήσων Όραμα

http//:ionianislandsvision2020.blogspot.com

Λιμεναρχείο Κέρκυρας: Ιλαροτραγωδία της τοπικής ΝΔ και πρώτο τεστ γιά τον ΣΥΡΙΖΑ.

Έχει γίνει πολύς λόγος γιά τα αίτια του καταποντισμού της ΝΔ στα Ιόνια και ειδικά στην Κέρκυρα και της ταυτόχρονης ανόρθωσης του ΣΥΡΙΖΑ σε δυσθεώρητα ύψη. Όσο και να προσπαθούν πολλοί να υποβαθμίσουν το γεγονός αποδίδοντας την ήττα στις εσωτερικές διαμάχες της τοπικής ΝΔ τα πραγματικά αίτια είναι πασιφανή. Τρισήμισυ χρόνια διακυβέρνησης του Δήμου και της Περιφέρειας από προσκείμενες στην ΝΔ παρατάξεις και μερικά χρόνια συγκυβέρνησης ΝΔ και ΠΑΣΟΚ έχουν αφήσει βαθειές ουλές στο κορμί του νησιού. Καταρρέουσες υποδομές, σκοτεινοί διαβρωμένοι δρόμοι, σκουπίδια, απουσία και ακύρωση αναπτυξιακών έργων με παράλληλο εμπαιγμό των πολιτών (φράγματα, UNESCO, κλπ), διπλά χαράτσια, φήμες γιά διαφθορά πολιτικών, απομάκρυνση υπηρεσιών, διαρκής υποβάθμιση και υπονόμευση της Κέρκυρας και της Περιφέρειας. Τα παραπάνω αποτελούν μία πραγματική συνταγή καταστροφής και είναι άξιο απορίας το ότι η ΝΔ κατόρθωσε να διατηρήσει διψήφιο ποσοστό στις Ευρωεκλογές.

Η αποκορύφωση του δράματος έγινε με την μετεκλογική αναγνώριση της φαιδρής ανικανότητας ή/ και της τραγικής αδιαφορίας του συγκυβερνητικού συμπλέγματος (κος υπουργός - βουλευτής Κέρκυρας, περιφερειακή και δημοτική αρχή και υποψήφια περιφερειάρχης και εν ενεργεία κα βουλευτής) να αποτρέψει την τοποθέτηση της έδρας της περιφερειακής λιμενικής αρχής στην Ηγουμενίτσα. Δεν είναι η πρώτη βέβαια φορά που δημόσια υπηρεσία μεταφέρεται ή επιχειρείται να μεταφερθεί από την Κέρκυρα στα Γιάννενα ή στην Πάτρα μέσα στα πλαίσια της προικοδότησης των δύο αυτών πόλεων [1].  Η εγκατάσταση όμως περιφερειακής λιμενικής αρχής στην Ηγουμενίτσα, ειδικά μετά από επίλυση από τον ΟΛΚΕ του στεγαστικού προβλήματος που έθετε ως κύριο λόγο της παραπάνω θέσης του το υπουργείο, είναι τόσο εμφανώς αστήρικτη και ανάρμοστη που παλινδρομεί μεταξύ φαιδρού και τραγικού.

Από την μία πλευρά στέκεται η Κέρκυρα, πόλη νησιωτική, διεθνούς εμβέλειας, πρωτεύουσα του πρώτου Ελληνικού κράτους, έδρα Περιφέρειας, έδρα προξενείων, η πλησιέστερη πόλη προς τα τριεθνή θαλάσσια σύνορα του Ιονίου, οικονομικό και συγκοινωνιακό κέντρο της ευρύτερης περιοχής, με το μεγαλύτερο σε κίνηση επιβατών λιμάνι στην εκτός Αττικής Ελλάδα [2], δεύτερος σε πραγματικό πληθυσμό δήμος στην δυτική Ελλάδα μετά από την Πάτρα. Από την άλλη πλευρά στέκεται η Ηγουμενίτσα, πόλη ηπειρωτική, μικρής τάξης στον εθνικό χωροταξικό σχεδιασμό, αναδειγμένη ως πόλη κυρίως από την πορθμειακή σύνδεση με την Κέρκυρα, πόλη μικρής οικονομικής σημασίας, απομακρυσμένη από τα θαλάσσια σύνορα της χώρας και μικρού σχετικά πληθυσμού. Και όμως, το υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου αποφάσισε την εγκατάσταση της περιφερειακής διοίκησης λιμενικού στην Ηγουμενίτσα! Γιατί; Γιατί με αυτή την κίνηση από την μία πλευρά αποδυναμώνει, προσβάλλει και απαξιώνει την Κέρκυρα και από την άλλη ενισχύει τα Γιάννενα τα οποία προσπαθούν να απλώσουν πλοκάμια μέσω της Εγνατίας και του επινήου των, της Ηγουμενίτσας, στο πλούσιο Ιόνιο. Με την έδρα της περιφερειακής διοίκησης του λιμεναρχείου στην Ηγουμενίτσα ο έλεγχος της εκτεταμένης θαλάσσιας περιοχής των Ιονίων νήσων έμμεσα εκχωρείται στην Ήπειρο και δη στα Γιάννενα. Καλό θα είναι να μην λησμονείται ότι η θαλάσσια αυτή περιοχή πλην της στρατηγικής και γενικώτερα οικονομικής σημασίας της έχει, όπως αναφέρεται, και πλούσια κοιτάσματα υδρογονανθράκων.

Το κτύπημα κατά της Κέρκυρας και των Επτανήσων από την παραπάνω απόφαση είναι πολύπλευρο με την εμφανή, αλλά και την αφανή πλευρά του να έχουν ως τελικό αποδέκτη την Κέρκυρα και την Περιφέρεια. Η αφανής πλευρά του κτυπήματος όμως έχει ως ενδιάμεσο αποδέκτη τον ίδιο τον κο υπουργό - βουλευτή Κέρκυρας ο οποίος εκπίπτει στα μάτια των συμπολιτών του και των μελών της κυβέρνησης του αναδεικνυόμενος ως αδύναμος να επηρεάσει και να ακυρώσει την ακραία και πασιφανώς άδικη αυτή κατά της Κέρκυρας απόφαση του υπουργείου. Η μείωση του ειδικού βάρους του κου υπουργού αποτελεί όχι μόνο προσωπική, αλλά και Επτανησιακή απώλεια και ίσως σχετίζεται με τις Ιόνιες βλέψεις άλλων.

Στον αντίποδα, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κάθε λόγο να πανηγυρίζει στα Επτάνησα και ειδικά στη Κέρκυρα όπου νίκησε κατά κράτος σε Δήμο, Περιφέρεια και με ένα σχεδόν 40% στις ευρωεκλογές. Πολλοί αισθάνονται ότι μία ακτίδα φωτίζει πλέον το Ιόνιο και ευελπιστούν ότι χρόνια προβλήματα θα αρχίσουν σιγά σιγά να επιλύονται. Δεν πρέπει όμως να διαφεύγει της προσοχής ότι και ο ΣΥΡΙΖΑ έχει την σκοτεινή αυτοδιοικητική του πτυχή. Οι παρατάξεις του, όσο και να επιθυμούν να είναι ανεξάρτητες, βρίσκονται κάτω από την ομπρέλα του κεντρικού κομματικού μηχανισμού. Ο κος Γαλιατσάτος δεν πρέπει να λησμονείται ότι διορίστηκε ως υποψήφιος περιφερειάρχης της παράταξης, όχι από τους τοπικούς κομματικούς μηχανισμούς, αλλά από την κεντρική επιτροπή του κόμματος και συνεπώς σε αυτήν είναι υπόλογος. Όσον αφορά στην Περιφέρεια Ιονίων Νήσων οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ, όπως αυτές αποτυπώνονται στο "Θέσεις γιά το Θεσμικό Πλαίσιο του Β΄ Βαθμού Αυτοδιοίκησης (Αιρετή Περιφέρεια)", είναι εναλλακτικά και υπέρ της διάσπασής της [3]. Η παραπάνω θέση έχει προφορικά ακυρωθεί από υψηλόβαθμο στέλεχος του κόμματος δεν έχει όμως απομακρυνθεί από το γραπτό τεκμήριο, άρα σαφώς παραμένει [4].   

Ο νέος Περιφερειάρχης και ο νέος Δήμαρχος της Κέρκυρας έχουν λάβει σαφή εντολή από τον Κερκυραϊκό λαό να στηρίξουν τα συμφέροντα του. Είναι υποχρέωση τους από τώρα να παλαίψουν, να απαιτήσουν και να ανατρέψουν, στηριζόμενοι κοινοβουλευτικά από τον προικοδοτημένο με σχεδόν 40% κο Τσίπρα, την απόφαση εγκατάστασης της περιφερειακής διοίκησης του λιμεναρχείου στην Ηγουμενίτσα. Πιθανή αδράνειά τους θα υπονομεύσει το μέλλον της Περιφέρειας και θα αποδείξει την ύπαρξη των γκρίζων θέσεων του ΣΥΡΙΖΑ σχετικά με τα Επτάνησα.

Θα ήταν λογικό βέβαια γιά το σημαντικό αυτό θέμα του λιμεναρχείου να υπήρχε διεκδικητική συνεργασία μεταξύ των απερχόμενων και νέων τοπικών αρχών, των κων βουλευτών και του κου υπουργού. Δυστυχώς όμως κάτι τέτοιο φαίνεται να βρίσκεται στην σφαίρα της φαντασίας στον τόπο μας, εάν βρισκόνταν στο επίπεδο του εφικτού θα ζούσαμε μία διαφορετική πραγματικότητα στα νησιά μας.

Γιάννης Βραδής
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Purdue, ΗΠΑ
Εργαστήριο Πολιτικού και Πολιτισμικού Προβληματισμού
Ιονίων Νήσων Όραμα
http//:ionianislandsvision2020.blogspot.com

Αναφορές.
[1] Τα Επτάνησα και η προίκιση των απέναντι αστικών κέντρων. (http://ionianislandsvision2020.blogspot.gr/2014/02/blog-post_26.html)
[2] Δίκτυο Λιμένων Δυτικής Ελλάδας και ο ευνουχισμός της Κέρκυρας. (http://ionianislandsvision2020.blogspot.it/2013/01/blog-post.html)
[3] Το Επτανησιακό προφίλ του ΣΥΡΙΖΑ: Η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων είναι τεχνητό κατασκεύασμα και προτείνεται να διασπαστεί. (http://ionianislandsvision2020.blogspot.gr/2013/03/blog-post_29.html)
[4] Ανακοίνωση - Ευχαριστήριο Γιάννη Βραδή. (http://www.vradis.net)

Τα Επτάνησα και η προίκιση των απέναντι αστικών κέντρων.

Η πρόθεση της κυβέρνησης να προχωρήσει στην υπαγωγή των δημοσίων υπηρεσιών τουρισμού των Ιονίων νήσων σε Περιφερειακή Υπηρεσία Τουρισμού με έδρα την Πάτρα δεν αποτελεί έκπληξη, είναι ένα ακόμη βήμα στο πρόγραμμα προικοδότησης των δύο απέναντι μεγαλύτερων στεριανών αστικών κέντρων. Ο λόγος βέβαια που η μεταφορά των συγκεκριμένων αρμοδιοτήτων ηχηρά προκαλεί την γενική αντίδραση είναι η οφθαλμοφανής απουσία λογικής στήριξης του εγχειρήματος. 

Το μέλλον της Περιφέρειας Ιόνιων Νήσων προδιαγράφεται σαφώς στο σχετικό προικοσύμφωνο το οποίο υπερψηφίστηκε και από βουλευτές των Επτανήσων. Στην σελίδα 84 του ΕΣΠΑ 2007-2013 μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι: «…Τέλος, το σημαντικό αστικό κέντρο της Πάτρας που αποτελεί και πύλη της χώρας προς τα δυτικά, θα αποτελέσει προωθητικό κέντρο της αναπτυξιακής διαδικασίας και την αιχμή του αστικού συστήματος της χωρικής ενότητας*». Συμπληρωματικά, αλλά ανταγωνιστικά ως προς την Πάτρα, το ρυθμιστικό σχέδιο Ιωαννίνων προβλέπει την υπαγωγή της Κέρκυρας στην "Αστική Ζώνη Ιωαννίνων" κάτι το οποίο συνδέεται με τις προσπάθειες της κυβέρνησης γιά μερική διοικητική εξάρτηση της Κέρκυρας τόσο από τα Ιωάννινα, όσο και από το επίνειο των, την Ηγουμενίτσα. Γιά να επιτευχθούν τα παραπάνω, με κατάλληλο "χειρισμό" των δεδομένων, η πόλη της Κέρκυρας δεν αξιολογήθηκε στο ΕΣΠΑ ως πρωτεύων, αλλά ως δευτερεύων πόλος ανάπτυξης. 

Στην ευρύτερη λοιπόν περιοχή της δυτικής Ελλάδας διαφαίνεται μία προσπάθεια διανομής των Επτανησιακών ιματίων μεταξύ των δύο μεγαλύτερων στεριανών αστικών πόλων, της Πάτρας και των Ιωαννίνων. Γιά ποιό όμως λόγο οι κυβερνήσεις κόπτονται γιά την προίκιση των δύο αυτών αστικών κέντρων, αντιβαίνοντας τις πρόνοιες του Ελληνικού συντάγματος και της συνθήκης της Λισσαβώνας περί ενίσχυσης των νησιωτικών περιοχών; Εκατό χρόνια μετά την διάλυση του συστήματος παιδείας των Επτανήσων και την κατάργηση της Ιονίου Ακαδημίας από την τότε Ελληνική κυβέρνηση, δηλαδή εν έτει 1964, ιδρύθηκαν δύο πανεπιστήμια στην δυτική Ελλάδα, ένα στην Πάτρα και ένα στα Ιωάννινα. Η παραπάνω πράξη, η οποία παίχτηκε στα ερείπια της βομβαρδισμένης από τους Ναζί Κέρκυρας και των κτυπημένων από τον Εγκέλαδο Κεφαλονιάς και Ζακύνθου, προσδιόρισε την μεταφορά του περιφερειακού κέντρου βάρους από τα Επτάνησα στην απέναντι στεριά και σφράγισε την προσπάθεια των κυβερνήσεων γιά επικυριαρχία της Πάτρας και των Ιωαννίνων στην δυτική Ελλάδα. Η οικονομική και πληθυσμιακή ανάπτυξη όμως μίας πόλης γιά να είναι βιώσιμη δεν μπορεί να βασιστεί μόνο σε κυβερνητικές επιλογές, αλλά απαιτoύνται και εγγενή χαρακτηριστικά τα οποία θα στηρίξουν αυτή τη βιωσιμότητα. Στην περίπτωση των δύο παραπάνω αστικών κέντρων τα εγγενή αυτά χαρακτηριστικά φαίνεται ότι απουσιάζουν και η πληθυσμιακή ανάπτυξη αποτελεί όχι το αποτέλεσμα, αλλά τη γενεσιουργό αιτία μίας φαινόμενης ανάπτυξης. 

Τα μεγάλα αστικά κέντρα δημιουργούνται σε εκτεταμένες γεωργικές περιοχές που παραδοσιακά μπορούν να στηρίξουν μεγάλους πληθυσμούς, σε σταυροδρόμια σημαντικών οδικών και πλωτών αρτηριών, σε λιμάνια που βρίσκονται επάνω σε σημαντικές θαλάσσιες οδούς ή εξυπηρετούν εκτεταμένη ενδοχώρα και στην πιό σύγχρονη εποχή σε περιοχές με έντονη δραστηριότητα του τριτογενούς τομέα. Η παραπέρα εξέλιξη αυτών των αστικών κέντρων εξαρτάται από την ικανότητα προσαρμογής των στις συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες του περιβάλλοντος των. 

Η Πάτρα, ένα αστικό κέντρο συμπιεσμένο μεταξύ ορέων και θάλασσας χωρίς σημαντική ενδοχώρα, παραδοσιακά σημαντικό λιμάνι στην διαδρομή Αθήνα - Δυτική Ευρώπη, σήμερα χάνει τον ρόλο της τόσο λόγω του ανταγωνισμού της Ηγουμενίτσας όσο και της επικείμενης ενίσχυσης της σημασίας της οδικής και σιδηροδρομικής διαδρομής μέσω των δυτικών Βαλκανίων. Η αποβιομηχάνιση της πόλης και η διαρκής συρρίκνωση των δραστηριοτήτων του λιμένα της αποτελούν αποτέλεσματα της παραπάνω εξέλιξης. 

Τα Ιωάννινα, ένα αστικό κέντρο εγκλωβισμένο σε μία ορεινή περιοχή χωρίς παραγωγική ενδοχώρα, κέντρο της φτωχότερης περιφέρειας της Ευρώπης, παρά φύση πασχίζουν μέσω της Εγνατίας να προβάλλουν τον εαυτό τους στον θαλάσσιο χώρο του Ιονίου. Η ανάπτυξη της πόλης πυροδοτούμενη από την παρουσία του πανεπιστημίου και των τριτοβάθμιων υπηρεσιών υγείας στηρίζεται στην απογύμνωση της ραγδαία συρρικνούμενης υπαίθρου καθιστώντας την σημασία των Ιωαννίνων σαφώς τοπικού και όχι υπερτοπικού χαρακτήρα και την παραπέρα ανάπτυξη των προβληματική. 

Η μακρά παρουσία των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων στα παραπάνω δύο αστικά κέντρα θα μπορούσαν να είχαν δημιουργήσει μία σημαντική δυναμική στον δευτερογενή και τριτογενή τομέα εάν υπήρχε η διασύνδεση εκπαίδευσης και έρευνας με την παραγωγή, κάτι το οποίο όμως δεν έχει επιτευχθεί ικανοποιητικά γενικώτερα στον Ελληνικό χώρο. 

Καθώς λοιπόν το μέλλον των δύο παραπάνω αστικών κέντρων - πηγών σημαντικού αριθμού ψήφων δεν διαγράφεται ευοίωνο ιδιαίτερα στην μεταμνημονιακή Ελλάδα της σαρκοβόρου οικονομίας, οι κυβερνήσεις αντί να προχωρήσουν σε ένα ρεαλιστικό σχεδιασμό ευημερίας γιά τις παραπάνω πόλεις ακολουθούν την εύκολη οδό προσπαθώντας να τις προικοδοτήσουν με τα πολιτισμικά "ασύμβατα", αλλά οικονομικά επωφελή Επτάνησα. Γιά να μετατραπούν όμως τα τουριστικά και από ότι φαίνεται ενεργειακά πλούσια Επτάνησα από διοικητική, πολιτισμική και οικονομική οντότητα σε προίκα θα πρέπει να αποδομηθούν και η περιφερειακή διοίκηση των να απογυμνωθεί από την δυνατότητα χάραξης οποιασδήποτε πολιτικής, κάτι που επιτυγχάνεται με την μεταφορά των επί μέρους κέντρων λήψης αποφάσεων στην Πάτρα και στα Γιάννενα.    

Οι πολιτικές των κυβερνήσεων σε σχέση με τα Επτάνησα από την εποχή της ένωσης μέχρι σήμερα είναι σαφώς δυσμενείς, αλλά η επιχειρούμενη και καλυμένη κάτω από τον μνημονιακό ψευδομανδύα επίθεση που δέχονται τα Επτάνησα κατά τα τελευταία χρόνια είναι πλέον προκλητική. Δεν πρέπει να διαφεύγει από την προσοχή όλων ότι η Ηνωμένη Πολιτεία των Ιονίων Νήσων οικειοθελώς απετέλεσε την μία εκ των δύο συνιστωσών του νεο-Ελληνικού κράτους, όπως αυτό αναγνωρίστηκε με τις συνθήκες του Λονδίνου του 1863 και του 1864 και η σημερινή έκφραση αυτής της συνιστώσας, η ΠΙΝ, πρέπει να αντιμετωπίζεται από τις κυβερνήσεις με τον προσήκοντα σεβασμό. Οι ακολουθούμενες κυβερνητικές πολιτικές που βάλλουν κατά των Επτανήσων είναι βαθειά αντεθνικές καθώς βάλλουν ουσιαστικά κατά των θεμελίων αυτού του ίδιου του Ελληνικού κράτους. Είναι πλέον επιτακτική η διαφοροποίηση της τοπικής πολιτικής πραγματικότητας από αυτήν της σκηνής της Αθήνας, η απεξάρτηση από τους κεντρικούς κομματικούς μηχανισμούς και η μεταστροφή της θεώρησης των πολιτών από ένα Αθηνο-κεντρικό σε ένα Επτανησιο-κεντρικό Ελληνικό μοντέλο. 

Γιάννης Βραδής

Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Purdue, ΗΠΑ

Εργαστήριο Πολιτικού και Πολιτισμικού Προβληματισμού

Ιονίων Νήσων Όραμα

http//:ionianislandsvision2020.blogspot.com

* Παραπομπή, σελίδα 84, ΕΣΠΑ 2007-1013.

«Η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων θα εστιάσει στη βελτίωση και διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος με νέες και εναλλακτικές δυνατότητες προσαρμοσμένες στην τοπική ταυτότητα, σε συνδυασμό με τη διαφοροποίηση και τον αναπροσανατολισμό της οικονομίας του αγροτικού χώρου και τη διεύρυνση της παραγωγικής βάσης του δευτερογενή τομέα. Οριζόντιους στόχους συνιστούν η δημιουργία συνθηκών βιώσιμης διαχείρισης φυσικών και πολιτισμικών πόρων και την αξιοποίησή τους στην ήπια οικονομική δραστηριότητα και η προώθηση συνεργασιών με πόλους ανάπτυξης και λοιπά χωρικά σύνολα (μικρά νησιά, απομονωμένες περιοχές) άλλων περιοχών.

Με δεδομένο τον ιδιαίτερο χαρακτήρα των νησιών θα δοθεί έμφαση τόσο στις μεταξύ τους συνδέσεις, ιδιαίτερα σε σχέση με τις τουριστικές δραστηριότητες, όσο και στις συνδέσεις των νησιών με τον ηπειρωτικό κορμό της χωρικής ενότητας.

Τέλος, το σημαντικό αστικό κέντρο της Πάτρας που αποτελεί και πύλη της χώρας προς τα δυτικά, θα αποτελέσει προωθητικό κέντρο της αναπτυξιακής διαδικασίας και την αιχμή του αστικού συστήματος της χωρικής ενότητας.»

Ιόνιες σεισμικές δονήσεις

Η Κεφαλονιά και η Ιθάκη σείονται και ο λαός τους υποφέρει, οι στιγμές είναι ιερές και με ευλάβεια πρέπει τα γεγονότα να προσεγγίζονται. Κύριος στόχος όλων σε αυτό το στάδιο πρέπει να είναι η παροχή βοήθειας υλικής, αλλά και ψυχολογικής στους υποφέροντες συνανθρώπους.

Η καρδιά της μικρής μας πολιτείας, της Επτανήσου, της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων όπως θεσμικά ονομάζεται,  χτυπάει αυτή τη στιγμή στην Κεφαλονιά. Η συντριπτική πλειοψηφία των Επτανησίων θα συμφωνούσε στό ότι η διοικητική έδρα του τόπου μόνο κατά όνομα πρέπει να βρίσκεται αυτές τις ημέρες στην Κέρκυρα αλλά  κατ'ουσία μέσα στον δοκιμαζόμενο χώρο, στο σειόμενο Ληξούρι. Πολλοί πιστεύουν ότι την άποψη αυτή, δεν συμμερίζεται ή δεν κάνει πράξη η περιφερειακή αρχή με αποτέλεσμα να δημιουργούνται αντιδράσεις και τριβές. Αυτή τη στιγμή είναι υψίστης σημασίας να διατηρηθεί η ψυχραιμία των πολιτών και των διοικούντων και να παραμείνουν όλοι εστιασμένοι στο πραγματικό πρόβλημα, στην έξαρση δηλαδή της σεισμικής δραστηριότητας και στο πως θα διασφαλιστεί η φυσική και ψυχολογική ασφάλεια των πολιτών. Η ισχυρή παρουσία της περιφερειακής διοίκησης στην Κεφαλονιά σίγουρα θα βοηθούσε την επίτευξη του παραπάνω και κάθε πίεση προς την κατεύθυνση αυτή πρέπει να επικροτείται, οι προσπάθειες όμως εξευμενισμού του Εγκέλαδου με θυσία του αποδιοπομπαίου τράγου, που συνήθως είναι η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, δεν φαίνεται να είναι ίσως η αποτελεσματικότερη τακτική. 

Είναι σημαντικό στο νου του κάθε πολίτη να υπάρχει σαφής η διάκριση μεταξύ δύο οντοτήτων, των θεσμών και των υπηρετούντων τους θεσμούς, δηλαδή στην συγκεκριμένη περίπτωση: της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων - της Επτανήσου - του τόπου μας και των εκλεγμένων η διορισμένων διαχειριστών της. Η άσκηση κριτικής στους διαχειριστές, στην περιφερειακή αρχή δηλαδή, αποτελεί υποχρέωση των πολιτών και πόσο μάλλον των εκλεγμένων. Η λεκτική διασύνδεση όμως της κριτικής προς την περιφερειακή αρχή με το όνομα της έδρας της περιφέρειας, την Κέρκυρα δηλαδή, καθώς και η ακόμη και ακούσια χρήση της κριτικής αυτής ως όπλο που επιφέρει τραυματισμό του θεσμού, της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων δηλαδή,  μπορεί να είναι επικίνδυνη. 

Η ενότητα και η συνεργασία μεταξύ των πολιτών, αλλά και των διαχειριστών μίας πολιτείας, βοηθούν ένα λαό να προοδεύσει σε περίοδο ειρήνης, ενώ σε περίοδο κρίσης αποτελούν προαπαιτούμενα γιά την επιτυχή διαχείριση της. Η ανιδιοτελής καθαρότητα της εστίασης στην κρίση, η ανάλυση αυτής, ο σχεδιασμός και η υλοποίηση μέτρων καθώς και η αποφυγή εκτροπής αποτελούν τα μέσα με τα οποία μπορεί ο λαός να διέλθει όσο το δυνατόν αλώβητος, ίσως και κερδισμένος, από την δοκιμασία. 

Γιάννης Βραδής

Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Purdue, ΗΠΑ
Εργαστήριο Πολιτικού και Πολιτισμικού Προβληματισμού Ιονίων Νήσων Όραμα