Κε Περιφερειάρχα και κε Δήμαρχε,
Τον Μάϊο του 2011 έγινε η απογραφή πληθυσμού της Ελλάδας. Η Εθνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) χρησιμοποίησε ένα νέο σύστημα γιά την καταμέτρηση του πληθυσμού και σε ανακοίνωσή της στις 22/07/11 έδωσε τα προσωρινά αποτελέσματα [1]. Τα επίσημα αποτελέσματα αναμένονται μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του 2012. Στην ίδια ανακοίνωση η ΕΛΣΤΑΤ αναφέρει ότι τα στοιχεία είναι προσωρινά και ενδέχεται να αποκλίνουν από τα οριστικά, επίσης αναφέρει ότι λόγω διαφορετικής μεθοδολογίας απογραφής τα αποτελέσματα της απογραφής του 2011 δεν είναι απολύτως συγκρίσιμα με αυτά της απογραφής του 2001.
Από μία πρώτη ματιά των αποτελεσμάτων της τελευταίας απογραφής προκύπτει ότι η Ελλάδα έχασε μέσα στην δεκαετία το 1.3% του μόνιμου πληθυσμού της, ενώ ο Νομός (Περιφερειακή Ενότητα τώρα) της Κέρκυρας το 7%, καθώς ο μόνιμος πληθυσμός της από 111.081 το 2001 μειώθηκε σε 103.300 άτομα το 2011. Αυτή η διαπίστωση προκαλεί αρχικά μία μικρή έκπληξη καθώς μία εμπειρική αξιολόγηση της γενικότερης εικόνας της Κέρκυρας καταλήγει στο ότι υπήρξε πληθυσμιακή αύξηση μέσα στην τελευταία δεκαετία. Πολλοί μάλιστα είκαζαν ότι ο πληθυσμός είχε φθάσει τους 120.000 κατοίκους. Εύκολα όμως μπορεί να απορρίψει κανείς τα παραπάνω καθώς δεν είναι προϊόντα κάποιας στατιστικής επεξεργασίας δεδομένων και στερούνται επιστημονικής βάσης. Η προαναφερθείσα εμφανιζόμενη μείωση του πληθυσμού θα μπορούσε ίσως και να ωφείλεται στην διαφορά μεθοδολογίας, αλλά και στο προσωρινό των αποτελεσμάτων.
Πλην των απογραφών, οι οποίες πραγματοποιούνται κάθε δέκα χρόνια, η ΕΛΣΤΑΤ πραγματοποιεί και υπολογισμούς του μόνιμου πληθυσμού της χώρας γιά κάθε έτος μεταξύ των απογραφών. Ο υπολογισμός γίνεται με στατιστική επεξεργασία δεδομένων γεννήσεων, θανάτων και μετανάστευσης. Τα αποτελέσματα γιά τα έτη 1991 - 2010 αναφέρονται σε πίνακα της ΕΛΣΤΑΤ με τίτλο "Υπολογιζόμενος Πληθυσμός της Ελλάδας κατά φύλο σε επίπεδο νομού την 1η Ιανουαρίου ( Έτών 1991 - 2010 )" [2]. Οι υπολογισμοί της ΕΛΣΤΑΤ
φαίνεται να είναι αρκετά ακριβείς, καθώς εάν συγκρίνει κανείς τον υπολογιζόμενο μόνιμο πληθυσμό της χώρας γιά το έτος 2001 με αυτόν που προέκυψε από την απογραφή του 2001 υπάρχει πολύ μικρή απόκλιση.
Συγκρίνοντας τα προσωρινά αποτελέσματα γιά ολόκληρη την Ελλαδα της απογραφής του Μαϊου του 2011 με τον υπολογιζόμενο πληθυσμό γιά την 1η Ιανουαρίου 2010, όπως αυτά αναφέρονται στον παραπάνω πίνακα, διαπιστώνεται ότι ο υπολογιζόμενος πληθυσμός είναι κατά 4.8% υψηλώτερος από τον καταμετρηθέντα ενάμισυ χρόνο αργότερα. Η διαφορά αυτή είναι μάλλον κατανοητή καθώς η χώρα εισήλθε κατά το 2009 σε μία σοβαρή οικονομική κρίση, αρκετοί αλλοδαποί έφυγαν και πιθανώς αρκετοί Έλληνες μετανάστευσαν. Αξίζει όμως να σταθεί κανείς στα στοιχεία γιά τον μόνιμο πληθυσμό της Κέρκυρας. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ ο υπολογιζόμενος μόνιμος πληθυσμός της Κέρκυρας γιά την 1η Ιανουαρίου 2010 είναι 133.806 άτομα, ενώ ο καταμετρηθείς τον Μάϊο του 2011 είναι 103.300 άτομα, δηλαδή υπάρχει μία απόκλιση 30.506 ατόμων! Η διαφορά αυτή μεταφράζεται σε ποσοστιαία απόκλιση σχεδόν 30% επί του καταμετρημένου μόνιμου πληθυσμού. Εξέταση των ιδίων παραμέτρων γιά άλλες Περιφερειακές Ενότητες της χώρας δείχνει ότι η απόκλιση γιά τις περισσότερες από αυτές έχει τιμές μικρότερες του 5% πλην τριών που μόλις ξεπερνάνε το 10%, γιά το σύνολο της χώρας η απόκλιση όπως προαναφέρθηκε είναι 4.8%. Στατιστικές αποκλίσεις του επιπέδου 5%, ακόμη και 10% είναι αποδεκτές, αλλά αποκλίσεις επιπέδου 30% ειδικά όταν η μέση απόκλιση είναι 4.8%, υποδεικνύουν ύπαρξη σφάλματος και σίγουρα δεν εξηγούνται από μία αλλαγή μεθοδολογίας. Εάν υποθέσει κανείς ότι η ΕΛΣΤΑΤ δεν έχει σφάλλει σε καμμία από τις δύο μεθόδους αυτό συνεπάγεται ότι η Κέρκυρα απώλεσε μέσα σε ενάμισυ χρόνο περίπου 30.000 άτομα, εάν αυτό είχε συμβεί οι επιπτώσεις στην τοπική κοινωνία και οικονομία θα ήταν όχι μόνο έντονα αντιληπτές, αλλά και καταστροφικές.
Το σφάλμα μπορεί να εντοπιστεί (α) στον υπολογιζόμενο πληθυσμό ή/και (β) στον καταμετρηθέντα. Ο υπολογιζόμενος μόνιμος πληθυσμός της Κέρκυρας γιά το έτος 2001 ελάχιστα διαφέρει από τον καταμετρηθέντα, αυτό συνηγορεί στο ότι η πιθανότητα σφάλματος της μεθοδολογίας υπολογισμού είναι μάλλον μικρή. Από την άλλη πλευρά η απογραφή του 2011 έγινε με νέα μεθοδολογία η οποία δεν έχει ξαναδοκιμαστεί στην Ελλάδα, οπότε είναι λογικό να αναμένει κανείς αυξημένη πιθανότητα παρουσίας σφαλμάτων. Το σφάλμα μπορεί να είναι από πολύ σοβαρό (αποτυχία στην συλλογή στοιχείων) μέχρι πολύ απλό, ένα τυπογραφικό λάθος, όπως αντί να δακτυλογραφηθεί 133.300 να έχει δακτυλογραφηθεί 103.300 (ο Δήμος Παξών χαρακτηρίστηκε χρεοκωπημένος από το υπουργείο εξαιτίας κάποιων λανθασμένων παραπάνω μηδενικών).
Εν κατακλείδι, αυτό που έχει σημασία είναι να διαπιστωθεί εάν υπάρχει σφάλμα και να προσδιοριστεί ο πραγματικός μόνιμος πληθυσμός της Κέρκυρας. Ο πληθυσμός της Περιφερειακής Ενότητας και του Δήμου δεν έχει μόνο σημασία γοήτρου στην εθνική κατάταξη, αλλά και διάθεσης πόρων και εκπροσώπησης στο εθνικό κοινοβούλιο. Καλό θα ήταν να γίνουν κάποιες προληπτικές διερευνητικές ενέργειες προς την κατεύθυνση της ΕΛΣΤΑΤ ώστε να εντοπιστεί το σφάλμα, εάν αυτό υπάρχει, πριν ανακοινωθούν επίσημα τα αποτελέσματα οπότε κάθε αλλαγή θα είναι μάλλον δύσκολη.
Γιάννης Βραδής
Δρ Πανεπιστημίου Purdue, ΗΠΑ
Σύμβουλος Διαχείρισης Ποιότητας
ioannisvradis@vradis.net
Αναφορές:
[1] Προσωρινά Αποτελέσματα Απογραφής Πληθυσμού (Έτους 2011), Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, 22/07/11. Ανακτηθέν στις 22/11/11 από http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/PAGE-themes?p_param=A1602&r_param=SAM01&y_param=2011_00&mytabs=0
[2] Υπολογιζόμενος Πληθυσμός της Ελλάδας κατά φύλο σε επίπεδο νομού την 1η Ιανουαρίου ( Έτών 1991 - 2010 ), Εθνική Στατιστική Υπηρεσία. Ανακτηθέν στις 22/11/11 από http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/PAGE-themes?p_param=A1605&r_param=SPO18&y_param=2007_00&mytabs=0
