Καλούδης: Συγκοινωνιακές Υποδομές Ιονίων Νήσων: Να Συζητηθούν στο Περιφερειακό

ΕΙΣΗΓΗΣΗ

 Η παράταξή μας η ΕΠΤΑΝΗΣΙΑΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ,ΜΕ ΣΧΈΔΙΟ, ΟΡΑΜΑ, ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΚΑΙ ΑΚΑΤΑΒΛΗΤΗ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ για τα συμφέροντα των ΝΗΣΙΩΝ ΜΑΣ έχουμε διατυπώσει από το 2010 το σχέδιο:
Ένα επιβατικό, ένα εμπορικό λιμάνι και μία μαρίνα  σε κάθε μεγάλο νησί.
Σύγχρονα πραγματικά Διεθνή Αεροδρόμια για τα 5 μεγάλα Νησιά μας (στον αγώνα μας και στο ενδιαφέρον μας πρέπει να προστεθούν και τα ΚΥΘΗΡΑ).
Αξιοπρεπές λιμάνι και μαρίνα σε κάθε μεσαίο (Ιθάκη-Παξοί-Μεγανήσι) και μικρό(Οθωνοί-Ερείκουσα-Μαθράκι-Κάλαμος-Καστός)  νησί μας.
Υδατοδρόμια για όλα τα νησιά.
Οδικά δίκτυα καλά και συγκρίσιμα με αυτά των ανταγωνιστικών ευρωπαικών νησιών-προορισμών.(Βαλεαρίδες-Κορσική-Μάλτα-Σαρδηνία-Κανάρια-Μαδέρα).Σί
Το κράτος κάθε χρόνο εισπράττει τρομακτικά ποσά από τα Επτάνησα. Από το 1864 μέχρι σήμερα τα αρμέγει συνεχώς και επιστρέφει ελάχιστα για τις αναγκαίες υποδομές  μας, για να μπορεί να πάει μπροστά ο τουρισμός, οι συγκοινωνίες και το εμπόριο, μολονότι είμαστε πάνω στον θαλάσσιο εμπορικό και τουριστικό δρόμο Ευρώπης-Ελλάδας-Ανατολικής Μεσογείου.
Στη Ζάκυνθο οι Ζακυνθινοί κουνάνε μαντήλια στα κρουαζερόπλοια που άφησαν χρήματα στο Κατάκωλο και περνάνε έξω από τη Ζάκυνθο και δεν έχουν ούτε Μαρίνα.
Στη Κέρκυρα:

Α. Το Αεροδρόμιο είναι τριτοκοσμικό: 1) Δεν έχει ούτε μία φυσούνα, 2) Για να προσγειωθεί και απογειωθεί κάθε αεροπλάνο πρέπει ο ελεγκτής εναέριας κυκλοφορίας να ειδοποιήσει την αστυνομία να στείλει δύο περιπολικά και να πατήσει κόκκινο φανάρι, για να σταματήσει η κυκλοφορία στο δρόμο Πόλης (που είναι και Βορρά - Νότου και εφάπτεται του διάδρομου απο - προσγείωσης ώστε τα ωστικά κύματα των αεροπλάνων  να μην εκτινάξουν μακρυά τα αυτοκίνητα και να υπάρχουν θύματα (όπως συμβαίνει στο παρελθόν), 3) Πέρυσι στις 25-9-2011, Δευτέρα βράδυ που γυρνούσαμε από Κεφαλλονιά, από τη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβούλιου που είχε διεξαχθεί εκεί, μείναμε 2 ώρες στο Άκτιο  και δεκάδες τσάρτερς πήγαν Μπρίντεζι ή Γιάννενα επειδή λόγω νεροποντής στη Κέρκυρα και διακοπής ηλεκτρικού ρεύματος από τη ΔΕΗ, το Αεροδρόμιο Κέρκυρας υπέστη ΜΠΛΑΚ-ΑΟΥΤ επειδή δεν λειτούργησε …επειδή δεν είχε συνδεθεί η εφεδρική γεννήτρια! Το ίδιο συνέβη και πριν από μερικές ημέρες. Και δεν παραιτήθηκε κανένας υπουργός και κανένας από τους 3 βουλευτές Κέρκυρας. Εκείνο το βράδυ πάρα πολλοί  τουρίστες είχαν γίνει μούσκεμα από τη βροχή διότι η αίθουσα αναχωρήσεων εξωτερικού είναι πολύ μικρή και τις 3 ημέρες αιχμής με τις πολλές πτήσεις τσάρτερς (Δευτέρα-Παρασκευή-Σάββατο) οι ουρές για τον έλεγχο εισιτηρίων-χειραποσκευών , είναι έξω από το Αεροδρόμιο και για αυτό το κράτος των εξουσιαστών της Αθήνας έχει στήσει και τσαντήρια γύφτικα έξω από το αεροδρόμιο Κέρκυρας για να ..προστατεύονται οι ξένοι τουρίστες και να φεύγουν από τη Κέρκυρα με τις…. ;;; των εντυπώσεων !

Είναι χαραχτηριστικές οι φωτογραφίες τις οποίες δώσαμε και πέρυσι στη δημοσιότητα με ανακοίνωσή μας !
Β.ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΕΙΝΑΙ ΑΘΛΙΟΙ κατά γενική παραδοχή και κατά καθολική διαμαρτυρία των τουριστών, των Πολιτών, των ΜΜΕ αλλά  με τη σιωπή, την αδράνεια  και τη συνενοχή των εξουσιαστών βουλευτών,  της κυβέρνησης της Περιφέρειας και  του Δήμου.
Δεν υπάρχει ούτε παράκαμψη της πόλης ούτε παράκαμψη του Αεροδρομίου. Μία νταλίκα που έρχεται από τη Λευκίμμη για να πάει στο Λιμάνι και τα Τουριστικά Λεωφορεία με τουρίστες από το Αεροδρόμιο για τον Βορρά του Νησιού πρέπει να περάσουν  από τη Πλατεία του  SanRocco.
Οι δρόμοι είναι στενοί και είναι γεμάτοι λακκούβες ακόμα και μέσα στη πόλη.
Τη Τετάρτη   12 Σεπτέμβρη 2012 ένα ζευγάρι Ρώσσων οδηγώντας ένα τετράτροχο όχημα επονομαζόμενο ως γουρούνα, στη μεγάλη ευθεία της κατευφημισμό επονομαζόμενης και Εθνικής Κέρκυρας – Παλαιοκαστρίτσας, έπεσε σε μία λακκούβα εξετράπη της πορείας του και οι Ρώσσοι  τραυματίστηκαν.
Από το 1,9 ευρώ το λίτρο τη βενζίνη που πληρώνουμε εμείς αλλά και οι ξένοι τουρίστες όταν νοικιάζουν αυτοκίνητα το 58% είναι φόροι του κράτους.
Γιατί πρέπει να πληρώνουμε και τέλη κυκλοφορίας;
Όποιος κινεί το αυτοκίνητό του πληρώνει ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΠΟΣΑ.
Αλλά ας απαντήσουν  επιτέλους κάποτε οι σιωπηλοί βουλευτές και εξαφανισμένοι υπουργοί:
Γιατί να πληρώνουμε τέλη κυκλοφορίας για άθλιους δρόμους-καθημερινό βασανιστήριο για κάθε οδηγό, πηγή κινδύνου και ανησυχίας για ατυχήματα και μέσα στη πόλη και μέχρι και το τελευταίο χωριό μας;
Γιατί να πληρώνουμε μουγκούς στη Βουλή βουλευτές;

Το 2010 το κράτος της γραφειοκρατίας των Αθηνών, εκτός από ΦΠΑ ΚΛΠ και των άλλων φόρων, εισέπραξε από τη Κέρκυρα:
1. Από το Αεροδρόμιο της Κέρκυρας: ΕΙΚΟΣΙ ΠΕΝΤΕ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΕΥΡΩ(25.000.000ευρώ).
2. Από τα τέλη κυκλοφορίας αυτοκινήτων της Κέρκυρας ΟΓΔΟΝΤΑ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ (80.000.000) ΕΥΡΩ.
3. Από τους φόρους στη βενζίνη των αυτοκινήτων ΕΝΑ  ΔΙΣΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΟ ΔΙΑΚΟΣΙΑ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΕΥΡΩ.(1.200.000.000ευρώ).

-----------------------------------
Σε ερώτησή σχετική με τον Οδικό Άξονα Λιμάνι Λευκίμμης-Βορρά Κέρκυρας και για σύγχρονο Διεθνές  Αεροδρόμιο Κέρκυρας στη Λευκίμμη, δεν απάντησε ο Περιφερειάρχης κ.Σπύρου αλλά ο Αντιπεριφερειάρχης του κ.Χρήστος Σκούρτης και στην ουσία είπε είπε ότι δεν υπάρχει καμμία μελέτη ή προκαταρκτική μελέτη  ούτε για νέο Αεροδρόμιο στη Λευκίμμη, (θέμα που έχει κατ΄επανάληψη καπηλευθεί  ο κ.Δένδιας και έχει συμβάλλει στις επανειλημμένες εκλογές του)  ούτε για τον Οδικό Άξονα Βορρά-Νότου , παρά μόνον για τη …παράκαμψη Μπενιτσών. Και μολονότι ζητήσαμε τις όποιες «μελέτες» η Αντιπεριφερειαρχία της Κέρκυρας δεν μας έδωσε τίποτα. Όλα στο σκοτάδι.
Με βάση τα παραπάνω είναι αναγκαίο:
Να ενταχθούν άμεσα  σε ένα πρόγραμμα και να χρηματοδοτηθούν 2  προκαταρκτικές μελέτες:
1.    Η πρώτη για τον Οδικό  Άξονα Λευκίμμης-Βορρά
2.    Η δεύτερη για νέο Αεροδρόμιο στη Λευκίμμη.

Πηγή: http://www.kanali1.blogspot.gr

Η Καταλωνία απαιτεί ανεξαρτησία από την Ισπανία, ανοίγονται οι ασκοί του Αιόλου;

Την Τρίτη 11 Σεπτεμβρίου 2012 έγινε στην Βαρκελώνη μία μαζική πορεία περισσοτέρων του ενός εκατομμυρίου Καταλανών οι οποίοι απαίτησαν την απόσχιση της περιοχής τους από την Ισπανία και την δημιουργία ενός νέου Ευρωπαϊκου κράτους. Η Καταλωνία είναι μία από τις 17 αυτόνομες κοινότητες και δύο αυτόνομες πόλεις από τις οποίες αποτελείται το Ισπανικό κράτος. Η περιοχή αυτή βρίσκεται στην βορειοανατολική Μεσογειακή ακτή της Ιβηρικής χερσονήσου, συνορεύει με την Γαλλία, έχει έκταση 32.114 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό περίπου 7,5 εκατομμύρια κατοίκους. 

Η Ισπανία είναι μία χώρα η οποία προέρχεται από συνένωση βασιλείων και αυτόνομων περιοχών. Η ουσιαστική γέννηση της χώρας ανάγεται στο 1469 όταν με τον γάμο του Φερδινάνδου του 2ου της Αραγωνίας και της Ισαβέλλας  της 1ης της Καστίλης τα δύο βασίλεια ενώθηκαν κάτω από μια κορώνα. Αποσχιστικές τάσεις ή τάσεις προς την αυτονόμηση περιοχών υπήρχαν στην Ισπανία ανέκαθεν. Η πολιτιστική ομογενοποίηση όμως που επιχείρησε ο εθνικισμός του Φράνκο όξυνε τις τάσεις αυτές. Η εύπορη Χώρα των Βάσκων του βορρά απετέλεσε γιά δεκαετίες το θέατρο των επιχειρήσεων της ΕΤΑ, της οργάνωσης που μάχονταν γιά την αυτονομία της περιοχής. Στην Μαγιόρκα οι Ισπανοί υπήκοοι που έρχονται στο νησί από την δεκαετία του 60 γιά αναζήτηση εργασίας δεν είναι πάντοτε ευπρόσδεκτοι και ονομάζονται από τους ντόπιους “forasteros”, οι ξένοι. Με την μετάβαση της Ισπανίας στην δημοκρατία μετά τον θάνατο του Φράνκο καταρτίστηκε το σύνταγμα του 1978 το οποίο προσπαθεί να αμβλύνει τις αποσχιστικές τάσεις των διαφόρων περιοχών. Σύμφωνα με αυτό το σύνταγμα οι κοινότητες της χώρας έχουν έναν υψηλό βαθμό αυτονομίας, μεγαλύτερο απ’ότι στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες.  Η Ισπανία του σήμερα είναι σύμφωνα με αυτό το σύνταγμα μία χώρα η οποία αναγνωρίζει και σέβεται τις ιδιαιτερότητες και τις πολιτιστικές διαφορές κάθε περιοχής. Υπάρχουν τέσσερις επίσημες γλώσσες, τα Καστιγιάνο, ή Ισπανικά όπως είναι γνωστά στον πολύ κόσμο, τα Καταλά από την περιοχή της Καταλωνίας και όχι μόνο, τα Γκαλέγκο από την περιοχή της Γκαλίθια και τα Εουσκέρα από την Χώρα των Βάσκων. Πλην αυτών υπάρχουν και άλλες αναγνωρισμένες γλώσσες οι οποίες ομιλούνται από μικρούς σχετικά πληθυσμούς. 

Η συγκέντρωση όμως αρκετής εξουσίας στην κεντρική κυβέρνηση της Μαδρίτης, σε συνδυασμό με την κακοδιαχείριση και την πανταχού παρούσα διαφθορά, δημιουργεί κατά τις τελευταίες δεκαετίες τριγμούς στις σχέσεις των πλέον εύπορων αυτόνομων κοινοτήτων του βορρά και της κεντρικής κυβέρνησης. Ήδη κατά το έτος 2001 το 36% των κατοίκων της Καταλωνίας επιθυμούσαν απόσχιση από την Ισπανία, με την βοήθεια της οικονομικής κρίσης το ποσοστό αυτό υπολογίζεται πλέον ότι έχει ξεπεράσει το 50%. 

Η οικονομική κρίση στην νότια Ευρώπη γίνεται αντιληπτό από τους λαούς ότι είναι μία κρίση θεσμών, μία κρίση αξιών και πολιτισμού. Οι κεντρικές κυβερνήσεις έχουν χάσει την αξιοπιστία τους, έχουν αποδυναμωθεί και με δυσκολία πλέον στέκονται και λειτουργούν. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον υπάρχουν ευνοϊκές συνθήκες γιά την απόσχιση περιοχών από Ευρωπαϊκά κράτη, οπότε δεν μπορεί να θεωρηθεί απίθανο ότι η Καταλωνία θα επιτύχει τελικά την ανεξαρτητοποίησή της από την Ισπανία ή τουλάχιστον την αναβάθμιση της αυτονομίας της μέσα στο Ισπανικό κράτος σε ένα ανώτατο επίπεδο. Την Καταλωνία είναι σίγουρο ότι θα ακολουθήσουν και άλλες Ισπανικές κοινότητες, όπως οι Βαλεαρίδες, η Χώρα των Βάσκων και πιθανά η Βαλένθια. Από την Ισπανία ίσως πνεύσει ένας αέρας που θα σαρώσει τον Ευρωπαϊκό νότο και πιθανά και κάποιες περιοχές του βορρά. Κοινότητες με διαφορετικά πολιτιστικά ή οικονομικά χαρακτηριστικά από τις χώρες στις οποίες ανήκουν, κοινότητες οι οποίες θεωρούν ότι αδικούνται από τις πολιτικές των χωρών τους θα προσπαθήσουν να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Καταλωνίας. Ο Ιταλικός βορράς είτε ενιαίος, είτε διασπασμένος υπό μορφή μεμονωμένων κοινοτήτων θα προσπαθήσει να αποστασιοποιηθεί από την Ρώμη. Μία τέτοια κίνηση έχει ήδη εκδηλωθεί στην περιοχή του Τρεντίνο. Είναι μάλλον απίθανο μία ανεξαρτητοποίηση της Βαρκελώνης από την Μαδρίτη να μην οδηγήσει σε προσπάθεια ανεξαρτητοποίησης του Μιλάνου από την Ρώμη. Τι θα συμβεί όμως στην Ελλάδα; Θα επηρεαστεί από τα παραπάνω γεγονότα ή χώρα μας;

Μία επιφανειακή γεωγραφική και ιστορική θεώρηση δείχνει ότι εάν ανοίξουν οι ασκοί του Αιόλου οι δυτικοί άνεμοι θα φέρουν την τρικυμμία και στα Ιόνια νησιά μας. Στην πραγματικότητα όμως πόσο πιθανό είναι κάτι τέτοιο να συμβεί;

Το Ελληνικό κράτος είναι ένα νέο σχετικά κράτος το οποίο δημιουργήθηκε με την ανεξαρτητοποίηση της Πελοποννήσου, της Ρούμελης και αρκετών νησιών του Αιγαίου και αναγνωρίστηκε επίσημα με το πρωτόκολο του Λονδίνου το 1830. Στην χώρα προσαρτήθηκαν σταδιακά περιοχές ξεκινώντας με τα Επτάνησα το 1864 μέχρι που πήρε την σημερινή της μορφή το 1947 με την προσάρτηση των Δωδεκανήσων. Σημαντική γιά την χώρα ήταν η εισροή των Μικρασιατών προσφύγων μετά την καταστροφή του 1922. Οι περισσότερες περιοχές της Ελλάδας είχαν την ίδια ή παρεμφερή ιστορική πορεία από τους αρχαίους χρόνους μέχρι την ένωσή τους με το νέο Ελληνικό κράτος. Την Βυζαντινή αυτοκρατορία διαδέχτηκε η Οθωμανική με μικρότερα ή μεγαλύτερα διαστήματα λατινικών παρουσιών σε ορισμένα τμήματα της χώρας. Εξαίρεση σε αυτό αποτελούν τα Ιόνια νησιά τα οποία ήδη από τον 12ο αιώνα μΧ βρέθηκαν κάτω από δυτική επιρροή και τελικά απετέλεσαν τμήμα της Βενετικής Δημοκρατίας μέχρι την πτώση της το 1797. Το πρώτο νέο Ελληνικό κράτος, η Επτάνησος Πολιτεία με πρωτεύουσα την Κέρκυρα, ιδρύθηκε το 1800 με την επικύρωση του συντάγματός της στην Κωνσταντινούπολη. Μετά από σύντομη Γαλλική κατοχή υπό τον Ναπολέοντα η Επτάνησος Πολιτεία μετονομάστηκε σε Ηνωμένες Πολιτείες Ιονίων Νήσων και απετέλεσε Βρεττανικό προτεκτοράτο μέχρι την ενσωμάτωσή της στην Ελλάδα το 1864. 

Όπως αναλύεται και σε προηγούμενο άρθρο του συγγράφοντος “Επτάνησα και Ελλάδα, τι συμβαίνει;, 12/02/12, http://ionianislandsvision2020.blogspot.gr/” η δημιουργία και ανάπτυξη του νέου Ελληνικού κράτους βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στην Μεγάλη Ιδέα, όπως αυτή προσδιορίστηκε από τον Κωλέττη το 1844. Η Μεγάλη Ιδέα δεν άφηνε και πολλά περιθώρια γιά τοπικές πολιτιστικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητες και είχε σαν αποτέλεσμα την περιθωριοποίηση όσο το δυνατόν του “ξένου” δυτικού Επτανησιακού πολιτισμού. Η σύγχρονη Ελλάδα βασίστηκε σε ένα μοντέλο πόλης - κράτους, σε μία σύγχρονη έκδοση της αρχαίας Αθήνας. Η Ελλάδα απέρριψε τις συνιστώσες της, τους τοπικούς πολιτισμούς και την ιστορική εξέλιξή τους, πάτησε το ένα πόδι στην αρχαία Αθηναϊκή ηγεμονία, το άλλο στον Βυζαντινό δεσποτισμό και διακοσμήθηκε με Διαφωτισμό. Στην ουσία όμως η Ελλάδα έχασε τους αιώνες της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού ο δυτικός πολιτιστικός πλούτος των οποίων ποτέ δεν έγινε ουσιαστικό κομμάτι του νέου Ελληνικού πολιτισμού καθώς αυτός ήταν ρομαντικά προσκολλημένος στο αρχαίο παρελθόν και στην Μεγάλη Ιδέα. Η Επτάνησος αντίθετα ήταν κομμάτι του δυτικού κόσμου κατά την διάρκεια των κρίσιμων αιώνων της ανθρώπινης ανάτασης. Η σύγχρονη Επτανησιακή κουλτούρα, αν και επηρεασμένη σε ένα βαθμό στα λιγότερο προνομοιούχα  κοινωνικά στρώματα από την νεοΕλληνική, εξακολουθεί να διακρίνεται από την τελευταία και να αποτελεί κομμάτι της δυτικής κουλούρας ή καλύτερα να αποτελεί την ελληνική έκφραση του δυτικού πολιτισμού. Η πολιτιστική αυτή διαφοροποίηση μεταξύ των Επτανήσων και της υπόλοιπης Ελλάδας αποτελεί ουσιαστικά την δύναμη που συντηρεί ένα χάσμα από τον βορρά μέχρι το νότο του Ιονίου πελάγους. 

Η πολιτιστική διαφοροποίηση όμως περιοχών ενός κράτους δεν αποτελεί από μόνη της αιτία γιά την δημιουργία τριβών στα εσωτερικά σύνορα και γιά την εξασθένηση της συνοχής του. Αντίθετα η θετική αντιμετώπιση και ανάδειξη της πολιτιστικής διαφορετικότητας των συνιστωσών περιοχών δημιουργεί μέσα από τον πλουραλισμό τις κατάλληλες συνθήκες γιά την πολιτιστική και γενικότερη ανάταση του κράτους. Στην περίπτωση των Επτανήσων όμως διαφαίνεται, ή τουλάχιστον έτσι γίνεται αντιληπτό από την πλειοψηφία των Επτανησίων, ότι το Ελληνικό κράτος δεν έχει δείξει διαχρονικά την διάθεση της ενσωμάτωσης του πολιτισμού των, αλλά της εξομοίωσης αυτού. Η διάθεση αυτή υλοποιείται μέσω της περιθωριοποίησης των Επτανήσων η οποία άρχισε με την ενσωμάτωσή των στην Ελλάδα και συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας. 

Η περιθωριοποίηση των Επτανήσων από την Ελληνική πολιτεία εκφράζεται κυρίως με: (α) μειονεκτικές οικονομικές πολιτικές σε σχέση με τα νησιά του Αιγαίου, όπως ο μη μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ και οι χαμηλώτερες ή ανύπαρκτες επιδοτήσεις, (β) μειονεκτικές αναπτυξιακές πολιτικές σε σχέση με τις υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας με αντιμετώπιση των Ιόνιων νησιών σαν ένα ασήμαντο νησιωτικό σύμπλεγμα παραβλέποντας την ύπαρξη σε αυτά σημαντικών αστικών κέντρων, όπως έγινε στο ΕΣΠΑ, (γ) εξασθένηση της δημόσιας διοίκησης με απομάκρυνση δημοσίων υπηρεσιών και σταδιακή αύξηση της εξάρτησης των Επτανήσων από την απέναντι ηπειρωτική χώρα, (δ) προσβολή των Επτανησίων με ενέργειες όπως απόκρυψη της Επτανησιακής ιστορίας κατά την διδασκαλία της Ελληνικής ιστορίας στα σχολεία, έναρξη Πανελλαδικών εξετάσεων στις 21 Μαϊου, ονομασία του Υπουργείου σαν Εμπορικής Ναυτιλίας και Αιγαίου και άλλες. Το κλίμα απαξίωσης των Επτανήσων και του πολιτισμού των έχει δημιουργήσει μία γενικότερη δυσαρέσκεια απέναντι στην Ελληνική πολιτεία που ενισχύεται από το αρνητικό κλίμα που επικρατεί λόγω της γενικότερης κρίσης θεσμών στην χώρα μας. Οι Επτανήσιοι αντιλαμβάνονται ότι η βασική κρίση του νέου Ελληνικού κράτους είναι πολιτιστική, με την οικονομική και την κοινωνική κρίση να αποτελούν την φυσική απόρροια της πρώτης. Η αντίληψη που έχουν αρκετοί πολίτες περί  διαφθοράς, αδράνειας, αδιαφορίας και ανικανότητας των τοπικών αρχών να διαχειριστούν τα κοινά στα Επτάνησα, ακόμη και να εφαρμόσουν τους νόμους φοβούμενες το πολιτικό κόστος, αποδίδεται από τους αυτούς κυρίως στην εξάρτηση των τοπικών πολιτικών από τα Αθηναϊκά κόμματα, με αποτέλεσμα να δηλητηριάζεται ακόμη περισσότερο η σχέση Ιόνιων νησιών - Αθήνας και να διευρύνεται το Ιόνιο χάσμα. 

Το ερώτημα που τίθεται είναι το κατά πόσον το υπάρχον και διευρυνόμενο χάσμα θα φθάσει στο κρίσιμο μέγεθος γιά να προκληθεί ρήξη μεταξύ Επτανήσων και Αθήνας. Σε μία ανάλογη περίπτωση σε κάποιο άλλο Ευρωπαϊκό κράτος η ρήξη θα είχε ήδη επέλθει, στην Ελλάδα όμως υπάρχουν δύο παράγοντες οι οποίοι περιορίζουν την ένταση. Ο πρώτος παράγοντας είναι η ισχυρή Ελληνική και Ορθόδοξη συνείδηση των Επτανησίων οι οποίοι συναισθάνονται ότι έχουν πολύ βαθειές κοινές ρίζες με τους υπόλοιπους Έλληνες, ρίζες που σε κανένα άλλο Ευρωπαϊκό κράτος δεν φθάνουν τόσο βαθειά στην ιστορία. Το κοινό αυτό παρελθόν δημιουργεί μία ελαστικότητα στις σχέσεις των Επτανήσων με την Ελλάδα και έχει την δυνατότητα να απορροφά κραδασμούς και να γεφυρώνει το υπάρχον χάσμα. Ο δεύτερος παράγοντας είναι ο Ελληνικός εθνικισμός και η εναπομείνουσα σκιά της Μεγάλης Ιδέας αποτέλεσμα του οποίου είναι όποιες ενέργειες ή συζητήσεις προσλαμβάνεται ότι τον αποδυναμώνουν να θεωρούνται σαν ταμπού. Ο παράγοντας αυτός έχει όχι απλά αποδυναμωθεί, αλλά και εξεφτελιστεί κατά τα τελευταία χρόνια. Τα ταμπού έχουν πλέον πέσει μετά τις ληστρικές επιδρομές αρκετών πολιτικών στο κράτος, την ατιμωρησία τους και την σταδιακή παράδοση της εθνικής κυριαρχίας από εκλεγμένες και επανεκλεγμένες κυβερνήσεις σε ξένα κέντρα. 

Ποιά θα είναι λοιπόν η ώθηση που θα μπορούσε να υπερβεί τα όρια της ελαστικότητας και να επιφέρει ρήξη στις σχέσεις Επτανήσων και Αθήνας; Ως πρώτος παράγοντας θεωρείται ο οικονομικός, όσο θα βαθαίνει η οικονομική κρίση στην Ελλάδα και θα μειώνεται το εισόδημα των πολιτών και θα υποβαθμίζεται το επίπεδο ζωής τους τόσο η δυσαρέσκεια προς την Αθήνα θα αυξάνεται. Οι Επτανήσιοι γνωρίζουν ότι η οικονομία των νησιών, ακόμη και μέσα στην οικονομική κρίση, κινείται, αντιλαμβάνονται ότι με μερικές ορθές και μικρού κόστους πολιτικές ενέργειες η Επτανησιακή οικονομία μπορεί να αναπτυχθεί. Πολλοί Επτανήσιοι λοιπόν οι οποίοι θεωρούν τους τοπικούς άρχοντες σαν φερέφωνα σε πολλές περιπτώσεις των Αθηναϊκών κομματικών μηχανισμών και τους κατηγορούν ότι δεν πράττουν τα απαιτούμενα γιά την ανόρθωση της Επτανησιακής οικονομίας ίσως αλλάξουν ριζικά το πολιτικό σκηνικό στα νησιά και αναδείξουν δυνάμεις οι οποίες επιθυμούν την αναβάθμιση της εσωτερικής οργάνωσης των Επτανήσων. Ο οικονομικός όμως παράγοντας έχει και άλλη μία διάσταση, σχετίζεται με την διανομή του δημοσίου χρήματος στις περιφέρειες και στους δήμους. Το κρατικό χρήμα είναι αυτό που λαδώνει την τοπική κρατική μηχανή. Έλλειψη κρατικού χρήματος σημαίνει δυσαρέσκεια των ψηφοφόρων και μείωση της πιθανότητας επανεκλογής των πολιτικών. Ο παράγοντας που θα είναι καθοριστικής σημασίας γιά την ένταση στις σχέσεις Επτανήσων και Αθήνας θα είναι η κατανομή του προσδοκώμενου πακτωλού χρημάτων από τα αντισταθμιστικά οφέλη των υδρογονανθράκων του Ιονίου. Οι μέχρι τώρα ενέργειες της πολιτείας δείχνουν ότι μάλλον τα Ιόνια νησιά θα είναι σε δυσμενή θέση σε σχέση με άλλες γειτονικές περιφέρειες. Στην περίπτωση αυτή η αντίδραση προς την Αθήνα δεν θα προέλθει μόνο από τον Επτανησιακό λαό, αλλά κυρίως από τους τοπικούς άρχοντες. Ως δεύτερος παράγοντας ο οποίος θα μπορούσε να φέρει ρήξη στις σχέσεις Επτανήσων - Αθήνας θεωρείται η πιθανή προσπάθεια κατάργησης της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων και υπαγωγή των νησιών σε ηπειρωτικές περιφέρειες. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο διοικητικής μεταρρύθμισης δεν φαίνεται να είναι πιθανόν προς το παρόν καθώς η παρούσα κυβέρνηση δεν έχει το σθένος να έρθει σε άμεση ρήξη με τις τοπικές κοινωνίες. Αυτό όμως που είναι πιθανόν να συνεχιστεί είναι η αθόρυβη παραπέρα διοικητική υποβάθμιση των Ιόνιων νησιών, σε αυτή την περίπτωση σπίθα θα μπορούσε να αποτελέσει μία διοικητική αλλαγή η οποία θα είχε άμεση αρνητική επίπτωση στην ποιότητα ζωής των Επτανησίων, όπως η κατάργηση ενός νοσοκομείου. Τέλος ως τρίτος παράγοντας θεωρούνται ενέργειες οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν έντονες αντιδράσεις, όπως η πώληση δημοσίων γαιών, λιμανιών και αεροδρομίων. 

Συμπερασματικά λοιπόν, η κίνηση ανεξαρτητοποίησης της Καταλωνίας μπορεί να λειτουργήσει σαν ντόμινο και να φέρει στο προσκήνιο προσπάθειες γιά δομικές αλλαγές και σε άλλες πλην της Ισπανίας Ευρωπαϊκές χώρες. Τα Επτάνησα, αν και μέχρι στιγμής ισχυρά προσδεδεμένα στην Ελλάδα και αποδεχόμενα την άνιση σε πολλούς τομείς μεταχείριση από την Ελληνική πολιτεία, κάτω από δεδομένες συνθήκες είναι πολύ πιθανόν να αντιδράσουν και να έρθουν σε ρήξη με το Ελληνικό πολιτικό σύστημα. Η ενέργεια αυτή θα στηρίζεται όχι μόνο στις πολιτιστικές ιδιαιτερότητές των, αλλά στην άνιση μεταχείριση από το Ελληνικό κράτος και σε καλύτερες οικονομικές προσδοκίες μέσω μίας καλύτερης εσωτερικής διαχείρισης. Ας ελπίσουμε ότι το Ελληνικό κράτος θα αντιληφθεί όλους τους κινδύνους που απορρέουν από την ρευστή κατάσταση που υπάρχει, θα ισχυροποιήσει την Περιφερειακή αυτοδιοίκηση και θα εφαρμόσει το σύνταγμα και τους νόμους ισόρροπα και στα Ιόνια νησιά. 

Γιά ποιόν θα μιλήσω σήμερα;

Σήμερα δεν θα μιλήσω για το “Ανάλγητο Αθηνοκεντρικό Κράτος”, σήμερα δεν θα μιλήσω για τους αρχηγούς κομμάτων που συμμετείχαν στις κυβερνήσεις που κατέστρεψαν τη χώρα και τώρα αναγεννηθέντες ζητούν την ψήφο των Ελλήνων, σήμερα δεν θα μιλήσω για τους Επτανήσιους πολιτικούς που άφησαν τις κυβερνήσεις να απαξιώσουν τα Επτάνησα και αυτά να μην αναφέρονται ούτε στα βιβλία ιστορίας των σχολείων, σήμερα δεν θα μιλήσω για τους πολίτες που θα ψηφίσουν όλους τους παραπάνω. Σήμερα θα μιλήσω για τον εαυτό μου. 

Σήμερα περπατούσα σε ένα δρόμο της Κέρκυρας με τον Σέρβο μετανάστη φίλο μου που μόλις είχε βγάλει το δόντι του. Κάποια στιγμή έξω από ένα κινέζικο προσπεράσαμε μία ηλικιωμένη κυρία η οποία μάταια κοιτούσε τα καλάθια καθώς από την εμφάνισή της φαινόταν ότι δεν είχε την δυνατότητα ούτε φαγητό να αγοράσει. “Περίμενε Γιάννη”, μου είπε ο φίλος μου και προχώρησε προς το μέρος της. “Πάρε γιαγιά”, και της πρότεινε το χέρι του που κρατούσε τα δύο από τα όλα και όλα οκτώ ευρώ που του είχαν απομείνει από το μεροκάματο. “Όχι μάτια”, απάντησε η κυρία. “Πάρτα γιαγιά γιατί έχω δουλειά και πρέπει να φύγω”. Η γιαγιά τα πήρε και τα έβαλε σιγά σιγά στην τσέπη. Εγώ παρακολουθούσα τη σκηνή με περιέργεια ακουμπώντας με το σακίδιο μου, που είχε μέσα ένα κινητό και ένα λάπτοπ που κόστιζαν σχεδόν τρεις χιλιάδες ευρώ, σε μία κολόνα του κτιρίου. “Αυτή η γιαγιά μένει σε ένα σπίτι που δεν έχει ούτε ηλεκτρικό”, μου λέει επιστρέφοντας ο φίλος μου. “Παλιά, όταν δούλευα στην πιτσαρία, της έδινε το αφεντικό καμία πίτσα να φάει, αλλά ξέρεις κοροϊδία που της έκανε;” συμπλήρωσε. Καθώς απομακρυνόμαστε θυμήθηκα μία ανοιξιάτικη όμορφη μέρα πριν από δύο χρόνια. Κατέβαινα από το Σαρόκο στο λιμάνι οδηγώντας το καμπριολέ αυτοκίνητό μου, ανοιχτό, ακούγοντας μουσική. Στα φανάρια του λιμανιού με πλησίασε ένας άνθρωπος, νέος, στηριζόταν σε πατερίτσα και ζητούσε λεφτά. Ένοιωσα άβολα, κοίταξα μακρυά από το κομμένο του πόδι και βυθίστηκα στις σκέψεις μου, ήμουνα τόσο άτυχος εκείνη την ημέρα, είχε κλατάρει το λάστιχο του Panda και πήγαινα με το Renault να το αντικαταστήσω. Όταν έφθασα στο ύψος της εισόδου του λιμανιού ένα συναίσθημα που ήταν κάτι ανάμεσα από ντροπή, φόβο και πανικό με χτύπησε σαν κεραυνός. Ντροπή γιαυτό που έκανα, φόβος για τη θεία δίκη και πανικός για το εάν θα μπορέσω να επανορθώσω. Γύρισα το αυτοκίνητο στο σημείο της επαιτείας νομίζοντας ότι με το συγχωροχάρτι των δέκα ευρώ θα ξεπλύνω την αμαρτία μου, αλλά ο επαίτης είχε εξαφανιστεί σαν από μηχανής θεός. 

Στη ζωή μου στάθηκα τυχερός και θα πρέπει να ευγνωμονώ πολλούς θεούς και αγίους γιαυτό. Οι γονείς μου σε δύσκολες εποχές με στείλανε να σπουδάσω και να κάνω μεταπτυχιακά στο εξωτερικό, με συντήρησαν για έντεκα χρόνια στα πανεπιστήμια. Οι πρόγονοί μου, οι θείοι μου, οι γιαγιάδες μου, όλοι φρόντισαν το παιδί να τα έχει όλα, από αγάπη μέχρι και οικονομική εξασφάλιση. Και το παιδί σπούδασε, προσπάθησε να γίνει καλός άνθρωπος και μεγάλωσε. Τώρα κλεισμένος στον κόσμο μου, απασχολημένος με τα θέματά μου δεν έχω χρόνο ούτε τον Άργο, το σκύλο μου που μένει δεμένος στα σκαλιά του σπιτιού, να πάρω βόλτα. 

Ποιος λοιπόν είμαι; Τι ακριβώς είμαι; Είμαι ο παρατηρητής της Οδύσσειας των γύρω μου; Είμαι το άτομο των αρχαίων Ελλήνων που όμως έχει υπερεκτιμήσει την αξία του και στρέφεται εσωτερικά παύοντας να δέχεται τα ερεθίσματα από τον γύρω κόσμο; Είμαι το εγωκεντρικό δημιούργημα που ότι συμβαίνει στον κόσμο το εκλαμβάνει πάντοτε σε σχέση με τον εαυτό του; Είμαι η παγκόσμια σταθερά; Είμαι το κέντρο του κόσμου; Είμαι ένας νεο-Έλληνας, απόγονος, όπως μου αρέσει να διατείνομαι, αυτών που δημιούργησαν την δημοκρατία, αυτών που ανέπτυξαν την σκέψη, την φιλοσοφία, που δημιούργησαν το θέατρο. Είμαι ένας άνθρωπος που λυπάται για τις συμφορές των χαρακτήρων της τραγωδίας, αλλά σαν θεατής δεν συμμετέχει, που παράλληλα όμως δεν αντιλαμβάνεται ότι και ο ίδιος αποτελεί χαρακτήρα του έργου. Είμαι ο άνθρωπος που παρατηρεί για χρόνια άλλους ανθρώπους να περνάνε μέσα από τις τρύπες του κοινωνικού ιστού στο βασίλειο της λήθης, είμαι ο άνθρωπος που βλέπει τον κοινωνικό ιστό να διαρρηγνύεται, τις τρύπες του να μεγαλώνουν και αδρανεί, είμαι ο άνθρωπος που νομίζει ότι κρατιέται γερά μέσα στον ιστό, αλλά δεν αντιλαμβάνεται ότι είναι αγκιστρωμένος μόνο στον εαυτό του. Είμαι ο άνθρωπος που ίσως κάποια μέρα βρεθεί να κοιτάζει τον ιστό από την πλευρά της λήθης διερωτώμενος για το πως έγινε αυτό. Αντίθετα ο φίλος μου ο Σέρβος που έχει ζήσει τον πόλεμο, τη φτώχεια και την πείνα δεν έχει ψευδαισθήσεις, γνωρίζει τον ρόλο του στη τραγωδία· δεν παρατηρεί μόνο και πονάει τους γύρω του, αλλά συμμετέχει, τους ακουμπάει, τους δίνει κουράγιο και από αυτό παίρνει και ο ίδιος δύναμη και έτσι όλοι μαζί μπορούν να σταθούν γερά.

Σήμερα μετά το συμβάν έξω από το κινέζικο, οδηγούσα το αυτοκίνητο και αναλογιζόμουν την γελοιότητα μου. Σκεφτόμουνα ότι ενώ ο φίλος μου, απόλυτα συγχρονισμένος με τα τεκταινόμενα και ευαίσθητος, βοηθούσε την άπορη, εγώ ήμουνα αναίσθητα απασχολημένος με το πως θα συγχρονίσω καλύτερα το iPhone με το Mac μου. Το χέρι που έδινε τα λίγα χρήματα στην γηραιά κυρία τράβηξε το καζανάκι και έστειλε τα πτυχία μου εκεί που τους αξίζει. Μέσα στις σκέψεις μου προσπέρασα το μαγαζί στο οποίο πηγαίναμε για μία δουλειά. Μα Γιάννη, που πας; λέει ο φίλος μου. Είσαι παιδί μου τελείως για πέταμα (άλλη ευνόητη λέξη χρησιμοποίησε). Έχεις χάσει τελείως την επαφή με την πραγματικότητα; Ναι, του λέω, είμαι για πέταμα. 

Νησιωτικότητα και Επτανησιακή συνείδηση

“Νῆσος, ἀπό τοῦ νῶ νήσω το κολυμβῶ· νῆσος δέ ἐστι γῆ περιτετειχισμένη ὺπό θαλάσσης, πάντοθεν ἒχουσα ἐν ὲαυτῇ πόλεις πολλάς ἢ καί ὀλίγας, ἲσως δέ εἳρηται ἀπό τοῦ ὀρνέου τῆς νήσσης, ἣτις και αὐτή διαπαντός τοῖς κύμασι τῶν ὑδάτων νήχεται”. Ο εφευρετικότατος Κος Ανδρέας Στίνης και η ομάδα του πολύ επιτυχημένα παρουσίασαν στο καρναβάλι της Κέρκυρας μία ομάδα Κερκυραίων οι οποίοι ποιούμενοι τας νῆσσας, κάνοντας τις πάπιες δηλαδή, χόρευαν ανέμελα στον ρυθμό μίας πολιτικής συμφωνίας. Ίσως η σάτιρα της παραπάνω ομάδας να αναφερόταν σε ολόκληρο τον Ελληνικό λαό, το παρόν άρθρο όμως εστιάζεται στον Επτανησιακό ο οποίος ανέμελος νήχεται στα κύματα της Ιόνιας παρελθούσας δόξας χωρίς να διερωτάται εάν γιαυτόν υπάρχει ταξίδι γιά την Ιθάκη.  

Νησί λοιπόν σημαίνει γη περιτοιχισμένη από θάλασσα, είναι μία λέξη που προέρχεται από το νήσω, το κολυμπώ. Η ετυμολογία της λέξης από μόνη της περιγράφει και τα βασικά χαρακτηριστικά του νησιού, ενός χώρου απομονωμένου και δυσπρόσιτου. Σε κάθε κατοικημένο χώρο υπάρχουν κοινωνίες οι οποίες συναθροίζονται γύρω από μικρότερα ή μεγαλύτερα οικιστικά κέντρα. Τα μέλη αυτών των κοινωνιών έχουν σαφή συναίσθηση της οικονομικής, κοινωνικής, πολιτιστικής και πολιτικής ταυτότητάς τους και συνεπώς της ένταξής τους σε γεωγραφικά προσδιορισμένες μονάδες, όπως και της ευθύνης και των υποχρεώσεων που απορρέουν· με άλλα λόγια έχουν κοινή συνείδηση. Η τελευταία με την σειρά της ωθεί τα άτομα στο να αναπτύσσουν μεταξύ τους στενούς συνδέσμους, δηλαδή συνοχή η οποία ενισχύοντας την έννοια της μονάδας ανατροφοδοτεί την κοινή συνείδηση. Τα οικιστικά αυτά κέντρα συνδέονται μεταξύ τους με άξονες κατά μήκος των οποίων η πυκνότητα του πληθυσμού και της ανθρώπινης δραστηριότητας αυξομειώνεται ανάλογα με την απόσταση από κάθε κέντρο δημιουργώντας συνεχή δίκτυα. Οι άξονες των δικτύων αποτελούν δίαυλους επικοινωνίας η οποία φέρνει τα άτομα πιό κοντά και τα κάνει να αναγνωρίζουν τα υπάρχοντα, αλλά και να αποκτούν διαρκώς νέα κοινά χαρακτηριστικά, κοινή συνείδηση και επομένως αυξημένη συνοχή. Σε ένα νησί όμως το δίκτυο σταματά στην ακτογραμμή και γίνεται πεπερασμένο, η οριοθέτηση αυτή ενισχύει την έννοια της γεωγραφικά προσδιορισμένης μονάδας, ο χώρος του νησιού γίνεται πιό οικείος στους κατοίκους και ενισχύεται ιδιαίτερα η κοινή ταυτότητα των επί μέρους κοινωνιών του νησιού και η κοινή συνείδηση με αποτέλεσμα η συνοχή να φθάνει σε υψηλότατα επίπεδα. Η θάλασσα όμως που περιτοιχίζει ένα νησί αποτελεί από μόνη της ένα δίαυλο επικοινωνίας ή μάλλον προσφέρει την δυνατότητα ανάπτυξης “άπειρων” διαύλων επικοινωνίας του νησιού με άλλα δίκτυα. Οι θαλάσσιοι δίαυλοι δεν είναι τόσο εύχρηστοι όσο οι στεριανοί, οπότε η επικοινωνία των νησιών με τις όμορες περιοχές είναι σχετικά δυσχερής. Από την άλλη πλευρά όμως οι θαλάσσιοι δίαυλοι έχουν την δυνατότητα να συνδέουν τα νησιά με κοινωνίες πολύ απομακρυσμένες και εκτός της γεωγραφικής γειτονιάς κάνοντας τους κατοίκους να συναισθάνονται ότι δεν είναι απομονωμένοι, αλλά έχουν συνδέσμους σε υπερτοπικό επίπεδο. Η επαφή με απομακρυσμένες κοινωνίες διαχρονικά έχει σαν αποτέλεσμα η ταυτότητα του νησιού να διαφοροποιείται από αυτή των όμορων περιοχών με υπεισερχόμενο πλέον παράγοντα την ιστορία η οποία μέσω των διαύλων επικοινωνίας καθορίζει και την εξελικτική πορεία της ταυτότητας του νησιού. Η έννοια λοιπόν της λέξης νησί μπορεί να επεκταθεί πέραν του καθαρά γεωγραφικού προσδιορισμού. Μπορεί να θεωρηθεί ότι νησί είναι ένα κομμάτι ξηράς περιτοιχισμένο από θάλασσα του οποίου η κοινωνία έχει πεπερασμένα γεωγραφικά όρια, ισχυρή ταυτότητα, συνείδηση και συνοχή, που αποτελεί έναν ισχυρό κόμβο που διατηρεί διαρκώς εξελισσόμενους δίαυλους επικοινωνίας και χαλαρούς δεσμούς με άλλες όμορες, αλλά και μακρινές κοινωνίες. 

Το ερώτημα που τίθεται είναι το κατά πόσον είναι εφικτό μία ομάδα νησιών να δημιουργεί διαχρονικά ισχυρά δίκτυα, όπως πράττουν οι στεριανές περιοχές. Η ειδοποιός διαφορά μεταξύ δικτύων αποτελούμενων από νησιά και στεριανών δικτύων εντοπίζεται σε τρία σημεία: (α)  κάθε νησί αποτελεί ένα ισχυρότερο κόμβο με μεγαλύτερη εσωτερική συνοχή σε σχέση με ένα στεριανό, (β) οι δίαυλοι επικοινωνίας των νησιών με το εξωτερικό περιβάλλον μπορούν να επεκτείνονται και σε μακρινές περιοχές, ενώ των στεριανών περιοχών περιορίζονται συνήθως στις όμορες και (γ) οι δεσμοί μεταξύ των κόμβων ενός νησιωτικού δικτύου είναι πιό χαλαροί από αυτούς μεταξύ των κόμβων στεριανών δικτύων. Η διαφορές αυτές αμέσως υποδεικνύουν ότι οι νησιωτικές κοινωνίες ενώ έχουν ή μπορούν να έχουν μία πιό κοσμοπολίτικη προσέγγιση στις σχέσεις τους με το εξωτερικό περιβάλλον σε σχέση με τις στεριανές, έχουν μεγαλύτερη δυσκολία στην δημιουργία και διατήρηση μίας κοινής οικονομικής, κοινωνικής, πολιτιστικής και πολιτικής ταυτότητας μεταξύ τους και συνεπώς κοινής συνείδησης. 

Τα Επτάνησα ήδη τουλάχιστον από τον 14ο μΧ αιώνα έχουν ακολουθήσει μία κοινή πορεία διακριτή από αυτή των υπόλοιπων Ελληνικών περιοχών. Η ενσωμάτωσή τους στην Βενετική δημοκρατία είχε σαν αποτέλεσμα οι πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές δομές των  νησιών να καταστούν παρόμοιες. Αυτό σε συνδυασμό με την κοινή Ελληνική και ορθόδοξη ταυτότητα των νησιών, η οποία παρέμενε ισχυρότερη στα κατώτερα στρώματα, είχε σαν αποτέλεσμα την δημιουργία ενός συγκρίσιμου πολιτιστικού περιβάλλοντος στα νησιά, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι απαραίτητα υπήρχε αναπτυγμένη κοινή συνείδηση. Με την κατάλυση της Βενετικής δημοκρατίας και τον ερχομό των Γάλλων η εθνική ταυτότητα ενισχύθηκε και η δημιουργία της Επτανήσου Πολιτείας ακολουθούμενη από τις Ηνωμένες Πολιτείες Ιονίων Νήσων έδωσε κρατική υπόσταση στα νησιά. Οι Επτανήσιοι ανέπτυξαν σε υψηλότερο βαθμό την συναίσθηση της ένταξής τους σε ένα χώρο - κράτος ο οποίος είχε πλέον την δική του γλώσσα, θρησκεία και κοινή ιστορική πορεία. Η ανάπτυξη των τεχνών και των γραμμάτων έγινε μέσα σε ενιαία πλαίσια, αυτά του λεγόμενου Επτανησιακού πολιτισμού. Αποτέλεσμα των παραπάνω ήταν να ενισχυθεί η Επτανησιακή συνείδηση των κατοίκων των Ιόνιων νησιών και ακολούθως η συνοχή τους. Με την ένωση με την Ελλάδα τα Ιόνια νησιά έχασαν την πολιτική συνοχή τους καθώς απετέλεσαν ξεχωριστούς νομούς, αλλά παράλληλα δέχθηκε πλήγμα και η πολιτιστική συνοχή τους με την εξάρθρωση του συστήματος παιδείας τους με την κατάργηση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων (Αρχοντείου της Παιδείας εν Επτανήσω, της Ιονίου Ακαδημίας, του Ιεροσπουδαστήριο Κέρκυρας, το Γυμνάσιο Κέρκυρας και τα Λύκεια Κερκύρας, Κεφαλληνίας, Ζακύνθου, Λευκάδος, Ιθάκης, Παξών και Κυθήρων). Σταδιακά άρχισαν να αναπτύσσονται δίαυλοι επικοινωνίας και δεσμοί του κάθε νησιού με την Αθήνα και με τις απέναντι στεριανές περιοχές, ενώ παράλληλα εξασθενούσαν οι αντίστοιχοι μεταξύ των νησιών δεσμοί, ιδιαίτερα καθώς αυτά είχαν διασπορά σε μία μεγάλη γεωγραφική περιοχή. Ο ευνουχισμένος από την κατάργηση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων Επτανησιακός πολιτισμός δεν μπορούσε πλέον να οδεύσει ενιαία και η κοινή Επτανησιακή συνείδηση άρχισε να στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά στις ιστορικές και στις πολιτιστικές καταβολές της. Περίπου 120 χρόνια μετά την ένωση με την Ελλάδα συστάθηκε η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων και τα Επτάνησα πλην των Κυθήρων απέκτησαν μία ενιαία διοικητική οντότητα η οποία όμως δεν ήταν αυτοδιοικητική, αλλά κρατική. Στα περίπου τριάντα χρόνια ύπαρξης της περιφέρειας ελάχιστα έχουν επιτευχθεί στον τομέα της ενδυνάμωσης της κοινής ταυτότητας, της κοινής συνείδησης και της συνοχής των Επτανήσων. Θετικό στοιχείο είναι η μετατροπή της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων σε αυτοδιοικητική οντότητα, καθώς αυτή ουσιαστικά αποτελεί μία μορφή πολιτικής ενοποίησης, άρα ανάπτυξης της συναίσθησης ένταξης των Επτανησίων σε ένα σύνολο, άρα ανάπτυξης και κοινής συνείδησης. Αρκεί όμως μόνο η αυτοδιοικητική πολιτική ενοποίηση γιά την περαιτέρω ενδυνάμωση της κοινής συνείδησης και της συνοχής; Η απάντηση είναι όχι. Οι παράγοντες που συντελούν στην ενδυνάμωση της κοινής συνείδησης μεταξύ κοινωνιών είναι αυτοί που άπτονται της καθημερινής ζωής των πολιτών, όπως η επικοινωνία, οι οικονομικές και πολιτιστικές ανταλλαγές και η κοινή παιδεία. Σε κανέναν από τους παραπάνω τομείς δεν έχει γίνει σημαντική πρόοδος κατά τα τελευταία τριάντα χρόνια. Η επικοινωνία μεταξύ των νησιών στον τομέα των μεταφορών βρίσκεται σε πολύ χαμηλό επίπεδο περιοριζόμενη σε μία αραιή αεροπορική σύνδεση, και σε μη σταθερές ακτοπλοϊκές συνδέσεις μεταξύ των τεσσάρων νοτιότερων νησιών. Κάποια πρόοδος στον τομέα της ενημέρωσης είχε παρατηρηθεί γιά μία περίοδο με την δημιουργία των δικτύων των ραδιοφωνικών σταθμών της ΕΡΑ. Θετική πάντως είναι η εξέλιξη κατά τα τελευταία χρόνια της ηλεκτρονικής ενημέρωσης μέσω των sites εφημερίδων και blogs. Στον τομέα της οικονομικής συνεργασίας δεν έχουν γίνει ιδιαίτερα βήματα και οι οικονομικοί χώροι των νησιών εκτείνονται κυρίως στις απέναντι στεριανές περιοχές. Αυτό έχει προφανώς σχέση με την υποτυπώδη επικοινωνία μεταξύ των νησιών, αλλά και με την παρουσία ισχυρών γειτονικών στεριανών κόμβων. Στον τομέα των πολιτιστικών ανταλλαγών και της παιδείας ελάχιστη πρόοδος έχει σημειωθεί, ο μεγάλος αριθμός πολιτιστικών σωματείων και φορέων των νησιών δεν έχουν διασυνδεθεί μεταξύ τους και σπάνια γίνονται πολιτιστικές ανταλλαγές. Το Ιόνιο πανεπιστήμιο δεν έχει καμία παρουσία στα νότια νησιά και το ΤΕΙ Ιονίων νήσων στην Κέρκυρα. Από τα παραπάνω λοιπόν προκύπτει ότι ο μοναδικός παράγοντας που επηρεάζει στο παρόν θετικά την κοινή συνείδηση των Επτανησίων (πλην της κοινής ιστορίας και πολιτισμού) είναι η πολιτική συνοχή, η οποία δεν έχει ούτως ή άλλως πολύ υψηλή βαρύτητα. Η απουσία ουσιαστικής συνοχής των νησιών σε συνδυασμό με την ισχυρή εσωτερική συνοχή καθενός από αυτά και με την υποδαύλιση της ΠΙΝ από διάφορους παράγοντες δημιουργεί συνθήκες προστριβών μεταξύ των νησιών με αποτέλεσμα να βάλλεται η πολιτική συνοχή. Τα τοπικά μέσα ενημέρωσης και μερικοί πολιτικοί σε νοτιότερα νησιά επιδίδονται σε μία δυσανάλογη με την πραγματικότητα επίθεση κατά της έδρας και κατά των Κερκυραίων υποσκάπτοντας την ενότητα των Επτανήσων με σκοπό κάποια άγνωστα οφέλη. Η εξελικτική πορεία λοιπόν της κοινής συνείδησης και συνοχής των Επτανήσων δεν είναι πολύ ευοίωνη. Από προσωπική εκτίμηση της συμμετοχής Επτανησίων σε σχετικά με τα Ιόνια νησιά blogs προκύπτει ότι από τους κατοίκους των Επτανήσων η συμμετοχή προέρχεται κυρίως από την Κέρκυρα, ενώ από τους Επτανησίους απόδημους υπάρχει αναλογική συμμετοχή από όλα τα νησιά. Η παραπάνω παρατήρηση, εάν είναι αληθής, έχει μεγάλη σημασία γιατί καταδεικνύει ότι οι μεν απόδημοι έχουν περισσότερο ανεπτυγμένη την Επτανησιακή συνείδηση βασιζόμενοι στις ιστορικές και πολιτιστικές καταβολές, ενώ οι μόνιμοι κάτοικοι των νησιών φαίνεται ότι θέτουν σαν προτεραιότητα τους περισσότερο σχετικούς με την καθημερινή ζωή τους παράγοντες. Η Κέρκυρα είναι μία διαφορετική περίπτωση πιθανά όχι μόνο επειδή αποτελεί το διοικητικό κέντρο της περιφέρειας, αλλά και επειδή λόγω του πληθυσμιακού και οικονομικού μεγέθους της είναι λιγότερο εξαρτημένη από γειτονικά στεριανά δίκτυα. 

Η μελέτη της ενιαίας συνείδησης και συνοχής των Επτανήσων μπορεί να βοηθηθεί από ανάλυση παρεμφερών περιπτώσεων άλλων νησιωτικών συμπλεγμάτων. Τα Δωδεκάνησα αποτελούν μία παρόμοια, αλλά όχι ίδια περίπτωση. Η κοινή συνείδηση και η εσωτερική συνοχή της Δωδεκανήσου είναι σε πολύ υψηλότερα επίπεδα από αυτή της Επτανήσου. Τα Δωδεκάνησα όμως έχουν μία κοινή ιστορική πορεία σαν μία ενότητα μέχρι τις ημέρες μας. Κατά την ένωσή τους με την Ελλάδα δεν διασπάστηκαν σε διαφορετικούς νομούς, αλλά εντάχθηκαν σαν ένας. Επίσης τα Δωδεκάνησα βρίσκονται ουσιαστικά κάτω από την ομπρέλα της κυρίαρχης σε αυτά πόλης της Ρόδου και καθώς απέχουν από άλλα σημαντικά νησιωτικά ή στεριανά κέντρα βρίσκονται σε άμεση εξάρτηση από αυτήν. Αντίθετα η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου (ΠΝΑ) έχει πολύ μικρή συνοχή καθώς συνίσταται από ετερόκλητα νησιά πολλά των οποίων δεν έχουν καλή συγκοινωνιακή επαφή ούτε με την πρωτεύουσα Ερμούπολη. Η ΠΝΑ ουσιαστικά βρίσκεται περισσότερο κάτω από την ομπρέλα του Πειραιά παρά κάποιας νησιωτικής πόλης. Συγκρινόμενη η ΠΝΑ με την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων (ΠΙΝ) μπορεί με μία πρώτη ματιά να φαίνεται ότι βρίσκεται σε δυσμενέστερη θέση κοινής συνείδησης και συνοχής, μία βαθύτερη ανάλυση όμως δείχνει ότι η πρώτη δεν υφίσταται τις φυγόκεντρες πιέσεις που υφίσταται η ΠΙΝ από στεριανά κέντρα. Με άλλα λόγια, η ΠΝΑ δεν αντιμετωπίζει τους ίδιους κινδύνους διάσπασης με την ΠΙΝ. Επίσης ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι τα Επτάνησα έχοντας αναπτύξει τον τουρισμό σε μία εσωστρεφή μορφή, δηλαδή χωρίς συνεργασίες με τα υπόλοιπα νησιά, αυξάνουν και την οικονομική εσωστρέφειά τους, ενισχύονται σαν κόμβοι, αυξάνουν τους δεσμούς με τις στεριανές περιοχές λόγω αναγκών προμηθειών και συγκοινωνίας  και μειώνουν τους δεσμούς μεταξύ τους. Στα παραπάνω πρέπει να προστεθεί σαν παράγοντας αποδυνάμωσης της εσωτερικής συνοχής των Επτανήσων και ενίσχυσης της εξάρτησής τους από στεριανά δίκτυα η υπαγωγή αρκετών δημοσίων υπηρεσιών των νησιών, όπως η υγεία, η επιθεώρηση εργασίας, το περιβάλλον, κλπ σε στεριανούς κόμβους. 

Πιθανή πολιτική διάσπαση των Επτανήσων με υπαγωγή των νησιών σε διαφορετικές στεριανές περιφέρειες θα έχει τραγικές συνέπειες στην κοινή συνείδηση και στην ενότητα των Επτανησίων. Οι συνέπειες της πολιτικής διάσπασης των Επτανήσων στην μετά την ένωση εποχή δεν είχαν τις συνέπειες που θα έχει μία πιθανή διάσπαση στην σύγχρονη εποχή, καθώς τότε οι δίαυλοι επικοινωνίας των νησιών με τα κοντινά στεριανά δίκτυα ήταν σαφώς ασθενέστεροι απ’ότι σήμερα. Η πολιτική ενοποίηση των νότιων νησιών με τις απέναντι στεριανές περιφέρειες σε συνδυασμό με την εξάρτηση σε επίπεδο οικονομίας, υγείας, παιδείας θα ενισχύσει την συνοχή με τα στεριανά δίκτυα και αυτή πλέον θα επιφέρει την ενίσχυση της κοινής συνείδησης. Το νησί που έχει τις περισσότερες δυνατότητες να αντισταθεί σε αυτήν την εξάρτηση από τις στεριανές περιφέρειες είναι η Κέρκυρα η οποία, ιδιαίτερα εάν μπορέσει να αναπτύξει αποτελεσματικά την οικονομία της στο μέλλον, θα είναι πολύ δύσκολο να εξαρτηθεί από γειτονικούς στεριανούς κόμβους, όχι όμως αδύνατον εάν αυτή είναι η επιθυμία των Ελληνικών κυβερνήσεων.

Γιά να ενισχυθεί η ενότητα των Επτανήσων απαιτείται η ανάπτυξη της κοινής συνείδησης και των δεσμών μεταξύ των νησιών. Γιά να επιτευχθεί αυτό είναι απαραίτητο να βελτιωθούν οι δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ των νησιών. Το τελευταίο μπορεί να γίνει με τους ακόλουθους τρόπους:

1. Διατήρηση της πολιτικής συνοχής των Επτανήσων μέσω της επιβίωσης της ΠΙΝ, η ένταξη των Κυθήρων στην περιφέρεια θα μπορούσε να αποτελέσει μία δυνατή ώθηση στην κοινή Επτανησιακή συνείδηση και θα έπρεπε να επιδιωχθεί. Επίσης πρέπει να απαιτηθεί από την πολιτεία με διαρκείς ουσιαστικές πιέσεις η διοικητική αυτονόμηση της ΠΙΝ κατά τα πρότυπα άλλων περιφερειών και η αποδέσμευσή της από την στεριανή Γενική Διοίκηση στην οποία ανήκει με την δημιουργία είτε Γενικής Διοίκησης Ιονίων Νήσων είτε υπαγωγή της περιφέρειας στην Γενική Διοίκηση Αιγαίου με έδρα τον Πειραιά. Μία τέτοια εξέλιξη θα έχει σαν αποτέλεσμα τόσο την εξασθένηση της εξάρτησης των νησιών από γειτονικά στεριανά δίκτυα, όσο και της καλύτερης οργάνωσης των υπηρεσιών καθώς η περιφέρεια θα βρίσκεται στην ίδια ομάδα με άλλες νησιωτικές περιοχές. 
2. Βελτίωση των οικονομικών σχέσεων μεταξύ των νησιών με αύξηση του εσωτερικού εμπορίου, ανάπτυξη κοινών επιχειρήσεων και κάλυψη των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων κάτω από ένα ενιαίο σχήμα επιμελητηρίου.
3. Κάλυψη όλων των νησιών κάτω από μία ομπρέλα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με ένωση του Ιονίου Πανεπιστημίου και του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων ή με διασύνδεσή τους. 
4. Ενίσχυση πολιτιστικών ανταλλαγών μέσω διασύνδεσης των πολιτιστικών φορέων των νησιών και δημιουργίας ενός ενιαίου φορέα Επτανησιακού πολιτισμού στον οποίο θα συμμετέχουν όλοι οι επιμέρους φορείς. 
5. Δημιουργία τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών δικτύων ώστε να υπάρχει ενημέρωση σε κάθε νησί γιά τα τεκταινόμενα στα υπόλοιπα.
6. Βελτίωση των συγκοινωνιών μεταξύ των νησιών, τόσο των αεροπορικών όσο και των χερσαίων και θαλάσσιων. 
7. Αναλογική διανομή δραστηριοτήτων και πόρων σε όλα τα νησιά ώστε να μην υπάρχει υδροκεφαλισμός. 

Είναι ιδιαίτερα ανησυχητική η αδράνεια της ΠΙΝ, των πολιτιστικών φορέων των Επτανήσων, του Ιονίου Πανεπιστημίου, του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων, των επιμελητηρίων και γενικότερα των κατοίκων στην προσπάθεια ανάπτυξης δεσμών και βελτίωσης της κοινής συνείδησης. Όλοι περιορίζονται σε ευχολόγια και σε γραφικές επιστολές διαμαρτυρίας στις κεντρικές κυβερνήσεις. Και ενώ η Ελλάδα αλλάζει και αναδιαμορφώνεται οι Επτανήσιοι συνεχίζουν, ποιούμενοι τας νήσσας, να άδουν καντάδας νηχόμενοι στα Ιόνια κύματα και παρασυρόμενοι από τους ανέμους των όχι πάντοτε αθώων ασκών του Αιόλου.  

Τι ακριβώς σημαίνει Επτανησιακή και Ιονική ταυτότητα;

Ο πολιτισμός των Ιόνιων νησιών ακολούθησε μία εξελικτική πορεία από τους αρχαίους χρόνους μέχρι σήμερα η οποία γιά αρκετούς αιώνες απέκλινε από αυτήν των υπόλοιπων Ελληνικών χωρών. Η Ελληνικότητα όμως του πολιτισμού των Ιόνιων νησιών είναι σαφής, καθώς δεν αποτελεί μία απομίμηση δυτικών προτύπων, αλλά μία συμμετοχή της Ελλάδας στην δυτική πολιτισμική εξέλιξη. Ο πολιτισμός αυτός έχει μία ταυτότητα, αναφέρεται σαν Επτανησιακός πολιτισμός. Ποιά όμως είναι τα χαρακτηριστικά της Επτανησιακής και Ιόνιας ταυτότητας; Σε μία περίοδο υψηλής πολιτικής και κοινωνικής ρευστότητας και οικονομικής αστάθειας είναι σημαντική η αναγνώριση της ταυτότητας μίας περιοχής της Ελληνικής επικράτειας, των Ιόνιων νησιών, η οποία βρίσκεται στον υψηλής γεωπολιτικής σημασίας χώρο του Ιονίου πελάγους - Αδριατικής θάλασσας. Παράλληλα είναι αξιόλογη η πολιτική - γεωγραφική και πολιτιστική διαφοροποίηση των όρων της ταυτότητας.

Το άρθρο “Ελληνική ταυτότητα - Ιονική και Επτανησιακή ταυτότητα” του Κου Γεωργίου Ν. Λεοντσίνη δίνει μία ενδιαφέρουσα άποψη. 

[http://www.eens.org/EENS_congresses/2010/Leontsinis_George.pdf]

Επιστολή στον Υπ. Οικονομικών (Υποβάθμιση Επτανήσων)

Κο Ευάγγελο Βενιζέλο

Υπουργό Οικονομικών

Κε Υπουργέ,

Σας στέλνω αυτή την επιστολή σαν ιδιώτης χωρίς να εκπροσωπώ κανέναν. Πολύ πιθανόν το email να μην φθάσει στα χέρια σας, αλλά θα συνιστούσα σε αυτούς που θα το αναγνώσουν να σας το προωθήσουν. 

Με πρόσφατη απόφασή σας αναστέλλετε την λειτουργία της Διεύθυνσης Οικονομικής Επιθεώρησης Ιονίων Νήσων και παραδίδετε τις αρμοδιότητές της στην αντίστοιχη των Ιωαννίνων. Η ενέργειά σας αυτή έρχεται να προστεθεί σε μία μεγάλη σειρά παρόμοιων ενεργειών συναδέλφων σας τωρινών και προηγούμενων οι οποίες, καλυμμένες πίσω από διάφορες αιτιάσεις, προσβλέπουν στην διοικητική, αλλά και γενικότερη υποβάθμιση των Επτανήσων. Δεν θα αναφερθώ στις ενέργειες αυτές, καθώς σαν πολιτικός με μακρά πορεία γνωρίζετε πολύ καλά ποιές είναι και καλύτερα βέβαια από εμένα ποιούς σκοπούς εξυπηρετούν. Θα σταθώ μονάχα στις συνέπειες αυτών των ενεργειών σε μία χώρα την οποία εσείς οι κυβερνώντες έχετε φέρει στα όρια της κατάρρευσης. 

Τα Ιόνια νησιά αποτελούν μία ενότητα του Ελληνικού χώρου η οποία διακρίνεται από τις υπόλοιπες λόγω του ιδιαίτερου Επτανησιακού πολιτισμού της, την Ελληνική συμμετοχή στην εξέλιξη του μετα-μεσαιωνικού Ευρωπαϊκού πολιτισμού. Τα Επτάνησα ανέπτυξαν σημαντικά αστικά κέντρα πνευματικής, οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής δραστηριότητας στο παρελθόν και εξακολουθούν να έχουν έντονη οικονομική δραστηριότητα προσφέροντας πολύτιμο συνάλλαγμα στο έθνος και κινώντας την παραγωγική μηχανή της δυτικής Ελλάδας. Ο δήμος της Κέρκυρας, ο δεύτερος σε πληθυσμό στην δυτικά της Πίνδου Ελλάδα, αποτελεί ένα διεθνή προορισμό με σημαντική αίγλη, διεθνείς διασυνδέσεις και κυριαρχία στον υψηλής γεωπολιτικής σημασίας Αδριόνιο χώρο. Οι Επτανήσιοι γνωρίζουν πολύ καλά την παρελθούσα, όσο και την τωρινή προσφορά τους στο έθνος και είναι ιδιαίτερα υπερήφανοι γιά αυτήν. Οι Επτανήσιοι όμως αντιλαμβάνονται ότι γίνονται το αντικείμενο διακρίσεων από την Ελληνική πολιτεία μέσω των συνεχών επιθέσεων που η τελευταία εξαπολύει εναντίον της αυτοδιοικητικής οντότητάς τους. Η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων (ΠΙΝ), η απόγονος της Επτανήσου Πολιτείας, του πρώτου Νεοελληνικού κράτους, ο χώρος στον οποίο συγγράφηκε και μελοποιήθηκε ο εθνικός μας ύμνος, αποτελεί την πλέον απογυμνωμένη περιφέρεια του Ελληνικού κράτους. Η Κέρκυρα, η έδρα της ΠΙΝ και η πρωτεύουσα του πρώτου Ελληνικού κράτους, η πόλη με την έντονη οικονομική δραστηριότητα και διεθνή παρουσία, η πόλη με τον μεγάλο αριθμό ξένων προξενείων, απογυμνώνεται από δημόσιες υπηρεσίες και γίνεται εξάρτημα άλλων περιφερειών. Οι παραπάνω ενέργειες υποβάθμισης των Επτανήσων έχουν σαν αποτέλεσμα όχι μόνο την εξασθένηση της παρουσίας της Ελλάδας στον Αδριόνιο χώρο, αλλά και την συσσώρευση οργής και μίσους από τους Επτανήσιους. Τα συναισθήματα αυτά όμως έχουν διαφορετικά ποιοτικά χαρακτηριστικά από τα αντίστοιχα των υπολοίπων Ελλήνων που στοχεύουν το πολιτικό σύστημα. Η οργή και το μίσος των Επτανησίων έχουν αρχίσει να στοχεύουν και την Ελληνική πολιτεία, την χώρα.

Οι κυβερνήσεις των τελευταίων ετών κατόρθωσαν να διαλύσουν τον κοινωνικό ιστό της Ελλάδας· η άνιση και προσβλητική μεταχείριση όμως των Επτανησίων μπορεί να επιφέρει ένα ακόμη πιό σημαντικό πλήγμα στην χώρα, την διάλυση του εθνικού ιστού της. Ο κίνδυνος είναι παρών και υποβόσκει, μάταια είχα αναφερθεί σε αυτόν με επιστολές μου σε διάφορα κυβερνητικά στελέχη στο παρελθόν. 

Καλώ λοιπόν εσάς Κε Υπουργέ: (α) να ακυρώσετε την προσβλητική και επικίνδυνη γιά την σταθερότητα στην περιοχή απόφασή σας γιά την αναστολή της λειτουργίας της Διεύθυνσης Οικονομικής Επιθεώρησης Ιονίων Νήσων και (β) να συμβάλλετε στην επίτευξη της πλήρους διοικητικής αυτονομίας της ΠΙΝ κατά τα πρότυπα των υπολοίπων περιφερειών της χώρας. Στην περίπτωση που η συγχώνευση ομοειδών υπηρεσιών διαφορετικών περιφερειών είναι εξαιρετικά αναγκαία γιά την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων, τότε λαμβάνοντας υπ’όψη σας τις συνταγματικές πρόνοιες γιά τις νησιωτικές περιοχές και το γεγονός ότι οι αρμοδιότητες κάποιων υπηρεσιών της ΠΙΝ ήδη υπάγονται στην Πάτρα ή στα Γιάννενα αποδείξτε την ισότιμη μεταχείριση των Επτανησίων τροποποιώντας την απόφασή σας: αναστείλατε την λειτουργία της Διεύθυνσης Οικονομικής Επιθεώρησης Ηπείρου και μεταβιβάστε τις αρμοδιότητές της στην Διεύθυνση Οικονομικής Επιθεώρησης Ιονίων Νήσων. 

Ευχαριστώ,

Γιάννης Βραδής

Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Purdue, ΗΠΑ.

ioannisvradis@mac.com

ΥΓ: Ίσως βρείτε ενδιαφέροντα τα ακόλουθα δύο άρθρα μου:

Επτάνησα και Ελλάδα, τι συμβαίνει;

Δείχνει η Ελλάδα τον δρόμο εξόδου στα Επτάνησα;

Ιόνια Αμφισβήτηση

Τα δεμένα με ιστορία αιώνων Επτάνησα ξανάσμιξαν τις τύχες τους τις τελευταίες δεκαετίες μετά τον χωρισμό που τους έφερε η ένωση με την Ελλάδα. Η κρατική μέχρι πρόσφατα και αιρετή πλέον Περιφέρεια Ιονίων Νήσων αποτελεί τη βάρκα με την οποία ο Επτανησιακός λαός διασχίζει την άλλοτε γαλήνια και άλλοτε φουρτουνιασμένη Ιόνια θάλασσα στην πορεία του προς το μέλλον. Στην απαρχή όμως της χειρότερης καταιγίδας που πρέπει να αντιμετωπίσει αυτός ο λαός άρχισαν να αναπτύσσονται εσωτερικές έριδες που επιφέρουν τριγμούς στο δοκιμαζόμενο σκάφος.  

Πριν από τις αυτοδοικητικές εκλογές του 2010, ιδιαίτερα κατά την περίοδο που συζητούνταν ο Καλλικράτης, αναπτύχθηκε ένα κύμα αμφισβήτησης της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων. Οι εκφραστές της αμφισβήτησης προέρχονταν από διάφορους πολιτικούς και μη κύκλους των νοτιώτερων νησιών και κυρίως της Ζακύνθου. Η αμφισβήτηση βασιζόταν κυρίως στα προβλήματα που δημιουργεί και ακόμη περισσότερο θα δημιουργήσει η απόσταση που χωρίζει τα νοτιότερα νησιά από την έδρα της περιφέρειας και στην συμπεριφορά της έδρας απέναντι στα υπόλοιπα νησιά. Χαρακτηριστικό είναι το δημοσίευμα της Ημέρας τση Ζάκυθος στις 26 Ιανουαρίου 2010 με τίτλο "Η κοντέα του Βορρά και οι ποπολάροι του Νότου" (http://imerazante.gr/2010/01/26/8047). Το κύμα αμφισβήτησης έχει κάπως καταλαγιάσει μέσα στην μία χρονιά λειτουργίας της αιρετής περιφέρειας χωρίς όμως αυτο να φαίνεται να είναι οριστικό. 

Ο σκοπός του παρόντος κειμένου είναι, ένα χρόνο μετά την δημοσίευση του εν λόγω άρθρου, να αναλύσει το συγκεκριμένο άρθρο και μέσα από αυτή την ανάλυση να αναδειχθούν τα αίτια της αμφισβήτησης, αλλά και να προταθούν λύσεις που θα τα εξαλείψουν. 

Η λειτουργία των ανθρώπων βρίσκεται σε τρεις διαφορετικές σφαίρες, των ενστίκτων, των συναισθημάτων και της λογικής. Το ποιές σφαίρες και σε ποιά έκταση θα αγγίξει ένας λόγος ή ένα κείμενο εξαρτάται από τον τρόπο συγγραφής του και επομένως από τον σκοπό του συγγράφοντος. Η συζήτηση μεταξύ ενός ζευγαριού μπορεί να περιγραφεί με τέτοιο τρόπο που να αγγίζει το ένστικτο του αναγνώστη, γιά παράδειγμα την γεννετήσιά του ορμή, τα συναισθήματά του ή απλά να διεγείρει την λογική σκέψη του. Ένα επιστημονικό άρθρο επιδιώκει να διεγείρει μόνο την σφαίρα της λογικής του αναγνώστη, αντίθετα ένα λογοτεχνικό κείμενο θεωρείται επιτυχημένο όταν αγγίζει ταυτόχρονα ή με εναλλαγή και τις τρεις σφαίρες. Η μάχη ανάμεσα στο ένστικτο της αυτοσυντήρησης, των συναισθημάτων αγάπης - μίσους και της ψυχρής λογικής είναι κλασσική στην λογοτεχνία. Τα καθαρά πολιτικά άρθρα εμπίπτουν στην κατηγορία του επιστημονικού λόγου, καθώς παραθέτουν ιδέες τις οποίες λογικά αναλύουν και καταλήγουν σε συμπεράσματα. Σκοπός των πολιτικών άρθρων είναι να οδηγήσουν τον αναγνώστη στο να δώσει μία λογική απάντηση σε ένα αναδεικνυόμενο πολιτικό ερώτημα. Γιά παράδειγμα, πρέπει η Ελλάδα να προχωρήσει στη νέα δανεική σύμβαση ή όχι; Γιά να απαντηθεί το ερώτημα αυτό χρειάζονται κατ’αρχάς ορθές πληροφορίες γιά όλα τα δεδομένα, όπως γιά το ύψος του χρέους, γιά την ύφεση που θα προκαλέσουν τα μέτρα, κλπ. Επίσης πρέπει να προσδιοριστούν οι στόχοι που θέτουν οι πολίτες, όπως να αποπληρωθεί το χρέος σε μία δεκαετία, να μην φύγει η χώρα από την ευρωζώνη, κλπ. Κατόπι πρέπει να πραγματοποιηθεί μία λογική ανάλυση των δεδομένων αυτών και να διαπιστωθεί με ποιούς τρόπους θα επιτευχθούν οι στόχοι. Εάν σε αυτό το αμιγώς λογικό - πολιτικό λόγο προστεθούν στοιχεία όπως “θα έρθουν οι παλιο-Ναζί που μας χρωστάνε 80 δις να μας πούνε τι να κάνουμε” ή “η χοντρή θα μας δέρνει με το μαγίστιο” αυτός αρχίζει να αγγίζει την σφαίρα των συναισθημάτων, της οργής. Εάν δε προστεθούν στοιχεία όπως “εάν δεν ψηφιστεί η νέα δανειακή σύμβαση θα πεινάσουμε” ο λόγος αγγίζει την σφαίρα των ενστίκτων, του φόβου, της αυτοσυντήρησης. Στις δύο τελευταίες λοιπόν περιπτώσεις ο λόγος δεν μπορεί να θεωρηθεί αμιγώς λογικός -πολιτικός και σκοπό έχει να κατευθύνει τον αναγνώστη ή τον ακροατή σε συμπεράσματα βασιζόμενος όχι στην λογική, αλλά στα συναισθήματα και στα ένστικτα, στην οργή και στον φόβο. Η διαφορά στην συγγραφή ενός λογικού κειμένου και ενός που διεγείρει τα συναισθήματα είναι εκτός από τον τρόπο παρουσίασης των θεμάτων και τα χρησιμοποιούμενα ουσιαστικά, αλλά κυρίως οι επιθετικοί ή επιρρηματικοί προσδιορισμοί. Όσο περισσότερα επίθετα (παλιο-, χοντρή) χρησιμοποιούνται τόσο το κείμενο κινείται προς την σφαίρα των συναισθημάτων. Επίσης η χρήση φράσεων ή ιδεών που είναι συναισθηματικά φορτισμένες (Ναζί, που μας χρωστούν 80 δις) οδηγούν προς αυτή την κατεύθυνση. Ένα κείμενο μπορεί να διεγείρει τα ένστικτα απλά αγγίζοντάς τα, πείνα, θάνατος. Ενώ η σφαίρα της λογικής αγγίζεται καθαρά στο συνειδητό οι σφαίρες των συναισθημάτων και του ενστίκτου εμπλέκονται με το υποσυνείδητο. 

Με βάση λοιπόν τα παραπάνω επιχειρείται μία αρχική προσέγγιση του κειμένου του δημοσιεύματος. 

1. Ο τίτλος του κειμένου “Η κοντέα του Βορρά και οι ποπολάροι του Νότου” από μόνος του αντλεί συναισθήματα που συνδέονται με την άνομη ευδαιμονία και με την καταπίεση. Οι λέξεις Βορράς και Νότος είναι επίσης φορτισμένες, ο ανεπτυγμένος Βορράς, ο υπανάπτυκτος Νότος. Επομένως α αναγνώστης πριν ακόμη διαβάσει το κείμενο, έχει φορτιστεί συναισθηματικά, έχει προϊδεαστεί. 

2. Η πρόταση: “Ένα δεύτερο προτέρημα, η αρχιτεκτονική και συνάμα κοινωνική δομή της «Κόμισσας» του Ιονίου, που δεν είχε την «μαύρη τύχη» της Ζακύνθου και της Κεφαλονιάς από τους σεισμούς του 1953. Εκείνη την άδικη τύχη που χώρισε το Ιόνιο σε «βόρειους αστούς και νότιους χωριάτες»” περιέχει τις λέξεις ή φράσεις: 

1. “Κόμισσα” η οποία φέρνει συναισθηματική φόρτιση και προκατάληψη προς την Κέρκυρα.
2. “Μαύρη τύχη” η οποία εκτός από την συναισθηματική φόρτιση αγγίζει και τον φόβο, το ένστικτο.
3. “Άδικη” λέξη που φέρνει συναισθηματική φόρτιση και ωθεί τους νότιους να νοιώθουν αδικημένοι.
4. “βόρειους αστούς και νότιους χωριάτες” είναι από την μία πλευρά μία φράση συναισθηματικά φορτισμένη καθώς αποκαλεί τους Κερκυραίους “αστούς” και μάλιστα “βόρειους” και τους των νοτίων τριών νησιών “χωριάτες”, αλλά και χωρίς κανένα λογικό υπόβαθρο καθώς υπονοεί ότι ένας σεισμός μετέτρεψε ένα λαό σε χωριάτες. 

3. Η φράση: “Η Κέρκυρα, αφ’ υψηλού, σνομπάρει την δική μας πολιτιστική δραστηριότητα με τρόπο απροκάλυπτο” είναι κατ’αρχή ασαφής, η Κέρκυρα είναι ένα νησί και μία πόλη. Προφανώς ο συγγράφων δεν αναφέρεται σε αυτά, τότε όμως που αναφέρεται; στους Κερκυραίους ή στις διοικήσεις της περιφέρειας, του πανεπιστημίου, κλπ; Οι λέξεις “αφ’υψηλού”, “σνομπάρει” “απροκάλυπτο” προκαλούν συναισθηματική φόρτιση και απομακρύνουν τον αναγνώστη από την σφαίρα της λογικής την οποία χρειάζεται γιά να αναλύσει τα σχόλια του αρθρογράφου στις γραμμές που ακολουθούν: 

4. “Πότε, ενδιαφέρθηκε το Ιόνιο Πανεπιστήμιο για τη Ζάκυνθο ή την Κεφαλονιά;

Πότε οι μουσικές σχολές του Πανεπιστημίου, ταξίδεψαν στη Ζάκυνθο και τα άλλα νησιά να μοιραστούν τις παραστάσεις, να συνεργαστούν, να διδάξουν, να καλέσουν, να μεταφέρουν πολιτισμό;

Πότε ήταν θετικοί στο να μοιραστούν πανεπιστημιακές σχολές με τα άλλα νησιά του Ιονίου;

Πότε θέλησαν να ανταλλάξουμε πολιτισμό και να μοιραστούμε κονδύλια;

Πότε οργανώθηκε Πανεπιστημιακή ομάδα έρευνας και διάσωσης του σημερινού πολιτισμού στα Ιόνια Νησιά;” Το Ιόνιο Πανεπιστήμιο είναι ένα ανεξάρτητο ίδρυμα το οποίο δεν ελέγχεται ούτε κατευθύνεται από τους Κερκυραίους πολίτες ή από τις αρχές της Περιφέρειας ή του Δήμου. Και η Κέρκυρα είναι ένα Ιόνιο νησί και θα επωφελούνταν εάν το Ιόνιο Πανεπιστήμιο διεξήγαγε έρευνα διάσωσης του πολιτισμού στα Ιόνια νησιά. Επομένως οι πραγματικά ορθές και αξιόλογες παραπάνω παρατηρήσεις δεν πρέπει να αναφέρονται στην “Κέρκυρα”, αλλά στην διοίκηση του Ιονίου Πανεπιστημίου και στο Υπουργείο Παιδείας. 

Από τα παραπάνω σημεία, τα οποία αποτελούν ένα παράδειγμα, προκύπτει ότι το εν λόγω άρθρο μέσα από την συναισθηματική φόρτιση, σε πολλές περιπτώσεις και όχι με την χρήση της λογικής ωθεί τους Επτανήσιους αναγνώστες προς μία κατεύθυνση, την οργή. Οι μεν Νότιοι κινούνται επειδή νοιώθουν αδικημένοι από τους Βόρειους, οι δε Βόρειοι επειδή νοιώθουν ότι άδικα βάλλονται από τους Νότιους. Το αποτέλεσμα αυτού είναι να επέρχεται μία διάσπαση της ενότητας των Επτανήσων η οποία σίγουρα δεν είναι προς όφελός τους. Το γεγονός ότι το άρθρο αγγίζει πλην της σφαίρας της λογικής και αυτή των συναισθημάτων και ίσως και των ενστίκτων, σημαίνει ότι προσεγγίζει περισσότερο το διήγημα παρά τον λογικό - πολιτικό λόγο και γεννά το έρωτημα του γιά ποιό λόγο καταχωρήθηκε στην στήλη “Πολιτική” της Ημέρας τση Ζάκυθος. 

Το άρθρο όμως αναφέρει αλήθειες, το κατά πόσον η Κέρκυρα έχει λάβει την μερίδα του λεόντος στις χρηματοδοτήσεις είναι κάτι σίγουρα όχι αυταπόδεικτο. Τα μόνα σημαντικά έργα που έγιναν στην Κέρκυρα κατά την τελευταία εικοσαετία είναι η προβλήτα κρουαζιεροπλοίων του λιμανιού, το νοσοκομείο και βέβαια ένας ικανός αριθμός βιολογικών καθαρισμών. Το οδικό δίκτυο του νησιού είναι σε πολύ κακή κατάσταση, γιά να μεταβεί κανείς από τον βορρά στο νότο χρειάζεται σχεδόν δύο ώρες οδήγησης. Η πόλη η Κέρκυρα δεν έχει περιφερειακό δρόμο και τα αυτοκίνητα διασταυρώνονται με χρήση φαναριών με τα αεροπλάνα που προσγειωαπογειώνονται από το αεροδρόμιο. Όσα “μεγάλα” έργα επρόκειτο να γίνουν ακυρώθηκαν εν τη γεννέση τους. Από την άλλη πλευρά βέβαια η Κέρκυρα απολαμβάνει πλεονεκτήματα, όπως η τακτική σύνδεση με την ηπειρωτική χώρα, η ύπαρξη ενός μεγάλου σχετικά αεροδρομίου, η ύπαρξη του Ιόνιου Πανεπιστημίου, ο μεγαλύτερος πληθυσμός, κλπ. Με δεδομένο το σαθρό πολιτικό σύστημα της Ελλάδας είναι αναμενόμενο ότι τα συμφέροντα θα διαπλακούν με τους πολιτικούς, επομένως είναι λογικό τα συμφέροντα που βρίσκονται στον χώρο της έδρας να απολαμβάνουν περισσότερα προνόμοια. Από την διαπλοκή αυτή δεν υποφέρουν μόνο οι υπόλοιποι Επτανήσιοι, αλλά και οι Κερκυραίοι. Εάν η έδρα ήταν στην Λευκάδα ή στην Ζάκυνθο ή στην Κεφαλονιά θα υπήρχε μία παρόμοια κατάσταση σε αυτά τα νησιά. Αυτό όμως που πρέπει να γίνει σαφές στους υπόλοιπους Επτανήσιους είναι ότι οι Κερκυραίοι, ο λαός δηλαδή, σε καμμία περίπτωση δεν επιθυμεί η Κέρκυρα να μεταχειρίζεται από την πολιτεία (συμπεριλαμβανομένης και της περιφέρειας) προνομιακά σε σχέση με τα υπόλοιπα νησιά. Σε καμμία περίπτωση ο Κερκυραίος δεν κοιτάζει υποτιμητικά τους πατριώτες του Επτανήσιους. 

Στο άρθρο έγινε λόγος γιά τις συγκοινωνίες και γιά το που θα έπρεπε να βρίσκεται η έδρα της περιφέρειας. Είναι πράγματι απαράδεκτο ο Ζακυνθινός να πρέπει να διασχίσει σχεδόν ολόκληρη την δυτική Ελλάδα και να πάρει δύο καράβια γιά μεταβεί στην Κέρκυρα και να διεκπεραιώσει κάποια υπόθεσή του. Από την άλλη πλευρά πάλι ίσως είναι σε καλύτερη μοίρα από τον Ροδίτη ή τον Κώα που πρέπει να μεταβεί στην Ερμούπολη της Σύρου, ή από τον Σαμιώτη που θα πρέπει να μεταβεί στην Μυτιλήνη. Πρέπει όμως όλοι να συνειδητοποιήσουμε ότι ζούμε στον 21ο αίώνα. Οι αποστάσεις δεν είναι το πρόβλημα, γιατί με δεδομένη την τεχνολογία, τις τηλεπικοινωνίες και το ίντερνετ το πρόβλημα συμπυκνώνεται στην ανικανότητα και την δυσκινησία της δημόσιας διοίκησης. Αντί λοιπόν να προτείνεται η έδρα της περιφέρειας να μεταφερθεί στην Λευκάδα, γιά παράδειγμα, με αποτέλεσμα να υποχρεώνεται το 90% του πληθυσμού της περιφέρειας να ταξιδέψει γιά να διεκπεραιώσει μία υπόθεσή του θα ήταν προτιμώτερο να προτείνεται να βελτιωθούν οι υπηρεσίες της περιφέρειας με την χρήση της τεχνολογίας ώστε και ο Ζακυνθινός και ο Κερκυραίος και ο Ιθακήσιος, αλλά και ο κάτοικος των Διαπόντιων νησιών της Κέρκυρας να διεκπεραιώσει μία υπόθεσή του από το γραφείο του ή το σπίτι του. Τα νησιά Βαλεαρίδες της Ισπανίας, με πολύ καλύτερες συγκοινωνιακές διασυνδέσεις μεταξύ τους από ότι τα Επτάνησα, χρησιμοποιούν τις τηλεδιασκέψεις γιά την λειτουργία του “Περιφερειακού Συμβουλίου” τους ήδη από την δεκαετία του 90. Όσον αφορά στις ενδοπεριφεριακές συγκοινωνίες, αυτές δεν αναπτύσσονται γιά τρεις λόγους, ο ένας είναι τα διαπλεκόμενα συμφέροντα και η γραφειοκρατία που δεν επιτρέπουν την ανάπτυξη νέων γραμμών (πχ. υδροπλάνα), ο δεύτερος είναι η έλλειψη υποδομών (άξονες βορρά - νότου στα νησιά και ικανοποιητικών λιμανιών) και ο τρίτος ότι δεν υπάρχει έντονο ρεύμα επιβατικής κίνησης μεταξύ των νησιών καθώς οι οικονομίες τους δεν είναι διασυνδεμένες. Ο βασικότερος παράγοντας που θα έδινε ώθηση στην ενδοπεριφερειακή συγκοινωνιακή σύνδεση είναι η ανάπτυξη των οικονομικών σχέσεων μεταξύ των νησιών, η οποία μπορεί να επιτευχθεί από τον ιδιωτικό τομέα. Παράλληλα η περιφέρεια, αλλά και οι φορείς πρέπει να κάνουν μία σοβαρή μελέτη γιά την ανάπτυξη των ενδοπεριφερειακών συγκοινωνιών.

Τα Επτάνησα βάλλονται, δεν απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα με τα νησιά του Αιγαίου και πρέπει ενωμένα να αγωνιστούν γιά το μέλλον τους μέσα στην διαμορφούμενη Ελλάδα του μέλλοντος. Γιά να το πετύχουν αυτό πρέπει να έχουν μία ισχυρή παρουσία στην Ελλάδα και στην περιοχή. Πρέπει η έδρα της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων να είναι ένας δήμος με ικανό πληθυσμό, με πλήρως στελεχομένες δημόσιες υπηρεσίες, με ικανοποιητική τριτοβάθμια εκπαίδευση, με σημαντικό αεροδρόμιο και λιμάνι και με όχι μόνο τοπική, αλλά και διεθνή αίγλη. Από τις πόλεις των Επτανήσων αυτή που ικανοποιεί περισσότερο τα παραπάνω κριτήρια είναι αυτή της Κέρκυρας, ένας δήμος ο οποίος αποτελεί τον δεύτερο πολυπληθέστερο στην δυτική Ελλάδα μετά από αυτόν της Πάτρας. Μία Περιφέρεια Ιονίων Νήσων με έδρα ένα ασθενέστερο δήμο, την Λευκάδα γιά παράδειγμα, είναι πιθανότερο να συρρικνωθεί και να κατακερματιστεί κάτω από την πίεση των δύο πλησιέστερων αστικών κέντρων, της Πάτρας και των Ιωαννίνων. Από την άλλη πλευρά βέβαια πρέπει να γίνει προσπάθεια και από τους Κερκυραίους γιά την διασπορά κάποιων υπηρεσιών, αλλά και σχολών του Ιονίου Πανεπιστημίου στα υπόλοιπα νησιά. Επειδή όμως η συνεργασία με το Ελληνικό δημόσιο είναι πολύ δύσκολη και συνήθως ανεπιτυχής ίσως οι Επτανήσιοι θα πρέπει να προσπαθήσουν να οργανώσουν ιδιωτικού μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα φορείς πολιτισμού. Γιά την οργάνωση αυτή θα πρέπει να κινητοποιηθούν όλοι οι Επτανήσιοι, με το βάρος που αναλογεί σε κάθε τόπο, και σε καμμία περίπτωση δεν πρέπει να αποδοθεί η βασική αρμοδιότητα γιά το σκοπό αυτό στην Κέρκυρα, καθώς έτσι θα προσδιοριστεί σαν το “κέντρο”. 

Από την ανάλυση λοιπόν του άρθρου “Η κοντέα του Βορρά και οι ποπολάροι του Νότου” προκύπτει κατ’αρχήν ότι επιτυγχάνεται, μία συναισθηματική φόρτιση του αναγνώστη η οποία μπορεί να τον οδηγήσει σε απόψεις που έρχονται σε αντίθεση με τα αποτελέσματα της λογικής ανάλυσης. Αυτό μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την δημιουργία διχόνιας και σχίσματος μεταξύ της Κέρκυρας και των υπόλοιπων Επτανήσων με συνέπεια την αποδυνάμωση της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων. Το άρθρο περιγράφει όμως πολύ καλά υπάρχοντα προβλήματα και αδυναμίες στην εσωτερική λειτουργία της οντότητας των Επτανήσων. Από τον συγγράφοντα το παρόν κείμενο προτείνεται: (α) η διατήρηση της Κέρκυρας σαν έδρα της περιφέρειας ώστε η τελευταία να έχει μία ισχυρή παρουσία, (β) η χρήση της τεχνολογίας γιά την εξυπηρέτηση των πολιτών, (γ) η διασπορά πολιτιστικών, εκπαιδευτικών και κάποιων διοικητικών αρμοδιοτήτων στα υπόλοιπα νησιά, (δ) η δημιουργία επτανησιακών μη κρατικών φορέων πολιτισμού, (ε) η ανάπτυξη μέσω της ιδιωτικής πρωτοβουλίας οικονομικών συναλλαγών μεταξύ των νησιών και (στ) η σοβαρή διερεύνηση των δυνατοτήτων συγκοινωνιακής διασύνδεσης των νησιών. 

Οι Επτανήσιοι πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν έχουμε τίποτε που να μας χωρίζει, αλλά πολλά που μας ενώνουν. Τα Επτάνησα αποτελούν μία αδιαίρετη ενότητα, η οποία πρέπει να παραμείνει έτσι καθώς έχει υποχρέωση όχι μόνο στους πολίτες της, αλλά και στον έξω κόσμο, να συνεχίσει την ανάπτυξη και διάδοση του πολιτισμού της. Επειδή όμως υπάρχουν κύκλοι οι οποίοι επιδιώκουν την σίγηση των Επτανήσων και την διάλυση της οντότητάς των και γιά να το πετύχουν αυτό χρησιμοποιούν την τεχνική του “διαίρει και βασίλευε” πρέπει όλοι οι Επτανήσιοι να είμαστε προσεκτικοί στον τρόπο σκέψη μας και έκφρασής μας. Τα λεγόμενά μας και τα γραφούμενά μας πρέπει να διακατέχονται από τη λογική και όχι από χωρίς αντίκρυσμα συναισθηματισμούς, γιατί τελικά αυτά γίνονται οι δούριοι ίπποι της οντότητας μας. Οι Επτανήσιοι πολίτες πρέπει να συνεργαστούμε τόσο στο επίπεδο της οικονομίας, όσο και του πολιτισμού και της εκπαίδευσης ώστε να πετύχουμε την ισόρροπη ανάπτυξη των νησιών μας και να ενισχύσουμε την ενότητά τους.     

Γιάννης Βραδής

Στο Παράρτημα Α υπάρχει άρθρο του συγγράφοντος με τίτλο “Το αυτοδοικητικό μέλλον των Ιόνιων νησιών”, δημοσιεύτηκε στις 31 Ιανουαρίου 2010.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α

Το αυτοδιοικητικό μέλλον των Ιόνιων νησιών.

Δημοσίευση 4 Φεβρουαρίου 2010

Τελευταία γίνεται αρκετός λόγος γιά την πρόταση μέρους του πολιτικού κόσμου της Ζακύνθου γιά υπαγωγή του νησιού στην περιφέρεια Δ. Ελλάδος σε περίπτωση που η έδρα της περιφέρειας παραμείνει στην Κέρκυρα. Ο λόγος που παρατίθεται είναι η δυσκολία την οποία θα αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι του νησιού, μετά την οργάνωση της αυτοδιοικητικής Περιφέρειας Ιονίων Νήσων, όταν για διεκπεραίωση διαφόρων υποθέσεών τους θα πρέπει να ταξιδεύουν στην έδρα της την Κέρκυρα. Επίσης αναφέρεται ότι εάν η Ιόνιος Περιφέρεια υπαχθεί σε Γενική Διοίκηση με έδρα τα Γιάννενα η ταλαιπωρία των Ζακυνθίων θα είναι ακόμη μεγαλύτερη. Σαν Κερκυραίος και Επτανήσιος πολίτης θα ήθελα να καταθέσω τις απόψεις και προτάσεις μου σχετικά με το παραπάνω θέμα. 

Τα Ιόνια νησιά αποτελούν εδώ και πολλούς αιώνες μία ενότητα και έχουν ισχυρούς ιστορικούς και πολιτιστικούς δεσμούς. Η Επτανησιακή κουλτούρα είναι απόλυτα διακριτή και αποτελεί ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο των νησιών του Ιονίου. Το κεφάλαιο αυτό θα μπορούσε να αξιοποιηθεί με πολλούς τρόπους, να εμπλουτιστεί και να προσφέρει στην ανέλιξη των Επτανησίων. Δυστυχώς, από την εποχή της ένωσης με την Ελλάδα η πολιτική συνοχή των νησιών διασπάστηκε και ακολούθησε η εξασθένηση της μεταξύ τους επικοινωνίας. Τα νησιά ποτέ δεν ενσωματώθηκαν πλήρως στην Ελληνική πολιτεία η οποία φαίνεται ότι, υποσυνείδητα ίσως, τα θεωρεί σαν ένα ξένο σώμα. Τα τελευταία χρόνια με την δημιουργία της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων παρουσιάστηκε κάποια προοπτική ανάπτυξης, δυστυχώς όμως δεν έγινε μεγάλη πρόοδος. Η συγκοινωνία μεταξύ των νησιών δεν είναι ικανοποιητική και δεν έχει γίνει σχεδόν τίποτε γιά την βελτίωση της συνοχής της περιφέρειας. Οι ευθύνες για αυτό βαρύνουν το Ελληνικό κράτος το οποίο διά μέσου των περιφερειαρχών δεν διαμόρφωσε κατάλληλες πολιτικές, βαρύνουν όμως και τους φορείς όλων των νησιών οι οποίοι δεν άσκησαν την απαραίτητη πίεση προς το κράτος, αλλά ούτε ανέλαβαν σχετικές πρωτοβουλίες.  

Το ζητούμενο αυτή τη στιγμή, με την ευκαιρία της διοικητικής μεταρρύθμισης, είναι η δημιουργία των καλύτερων δυνατών προοπτικών γιά τα Ιόνια νησιά και τους κατοίκους τους. Γιά να επιτευχθεί αυτό απαιτούνται: (α) στοχευμένες πολιτικές ανάπτυξης που θα δώσουν λύσεις στα υπάρχοντα προβλήματα και θα αξιοποιήσουν τα πλεονεκτήματα των νησιών και (β) ενίσχυση των νησιών με ανθρώπινο δυναμικό και πόρους (οικονομικούς, πολιτιστικούς, κλπ). Οι παραπάνω απαιτήσεις μπορούν να αναλυθούν παραπέρα και να σχολιαστούν ως ακολούθως:

(α) Στοχευμένες πολιτικές ανάπτυξης. Σε μία περιφέρεια η οποία είναι ομοιογενής, δηλαδή οι περιοχές που την αποτελούν έχουν παρόμοια χαρακτηριστικά και ιστορία, είναι σχετικά εύκολο να προσδιοριστούν και υλοποιηθούν στοχευμένες πολιτικές ανάπτυξης οι οποίες θα βασίζονται στα κοινά χαρακτηριστικά και την εξελικτική πορεία της περιφέρειας. Τα Ιόνια νησιά αποτελούν μία ενιαία χωρική ενότητα με πολλά όχι μόνο ιστορικά, αλλά και σύγχρονης κοινωνικής δομής και οικονομίας χαρακτηριστικά. Η εξέλιξη των νησιών μέσα στο χρόνο έχει δημιουργήσει μία δυναμική η οποία ορίζει και την μελλοντική τους παράλληλη πορεία. Τα παραπάνω δίνουν την δυνατότητα, στα πλαίσια μίας αυτοδιοικητικής Περιφέρειας Ιονίων Νήσων, να εφαρμοστούν ισόρροπα κοινές εξειδικευμένες και στοχευμένες αναπτυξιακές πολιτικές. Ο λόγος των κατοίκων της Ζακύνθου, γιά παράδειγμα, στον προσδιορισμό αυτών των αναπτυξιακών πολιτικών στην εν λόγω περιφέρεια με συνολικό πληθυσμό περίπου 213.000 κατοίκων, θα είναι αρκετά ισχυρός καθώς ο πληθυσμός του νησιού αντιπροσωπεύει περίπου το 18.3% του συνολικού πληθυσμού της περιφέρειας και ο αριθμός των μελών του Περιφερειακού Συμβουλίου θα αποτελεί το 1/5 αυτού. 

Αντίθετα, σε μία ανομοιογενή περιφέρεια, η οποία δηλαδή αποτελείται από περιοχές με διαφορετικά χαρακτηριστικά, όπως οικονομία, γεωγραφία, κουλτούρα, πληθυσμό και ιστορία, υπάρχει μεγάλη δυσκολία να προσδιοριστούν και υλοποιηθούν ισορροπημένες και στοχευμένες αναπτυξιακές πολιτικές γιά κάθε περιοχή. Είναι αναμενόμενο οι περιοχές που έχουν αρκετά διαφορετικά χαρακτηριστικά από τις υπόλοιπες, μικρό πληθυσμό και είναι απομακρυσμένες από το κέντρο λήψης αποφάσεων να επωφεληθούν λιγότερο. Τα νησιά του Ιονίου έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά, ιστορία και πληθυσμό από τις γειτονικές στεριανές περιοχές. Οι εξελικτικές πορείες των νησιών και των στεριανών περιοχών είναι αποκλίνουσες και στην περίπτωση που τα νησιά ενταχθούν σε στεριανές περιφέρειες οι οποίες υπερτερούν πληθυσμιακά, είναι αναπόφευκτο να ξεχαστούν και να τεθούν στο περιθώριο της ανάπτυξης. Στην περίπτωση που η Ζάκυνθος, λοιπόν, ενταχθεί στην περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος θα αποτελεί μία μικρή μειονότητα, σε ότι αφορά τα χαρακτηριστικά και την οικονομία της, μέσα σε μία περιφέρεια κύρια γεωργική και αστική. Ο λόγος των κατοίκων της Ζακύνθου στην εν λόγω περιφέρεια, με συνολικό πληθυσμό σχεδόν 780.000 κατοίκων, θα είναι πολύ αδύναμος καθώς θα αντιπροσωπεύει μόνο το 5% του συνολικού πληθυσμού της περιφέρειας και θα αποτελεί μία νησιωτική μειονότητα. Ο αριθμός των Ζακυνθίων μελών του Περιφερειακού Συμβουλίου θα είναι μόλις το 1/20 αυτού. 

(β) Ενίσχυση με ανθρώπινο δυναμικό και πόρους. Μία περιοχή ενισχύεται με ανθρώπινο δυναμικό όταν αποτελεί πόλο έλξης και άνθρωποι συρρέουν σε αυτήν γιά εργασία και δημιουργία.  Οι πόροι σχετίζονται με τους ανθρώπους και μπορεί να είναι οικονομικοί, πολιτιστικοί, υγείας, κλπ. Οι πόλεις αποτελούν πόλους έλξης πληθυσμού και πόρων από την γύρω τους περιοχή. Όσο μεγαλύτερη είναι μία πόλη και όσο περισσότερο αποτελεί κέντρο λήψης αποφάσεων τόσο ισχυρότερος πόλος έλξης γίνεται και έχει μεγαλύτερη δυνατότητα να απομυζά ανθρώπινο δυναμικό και πόρους από την ευρύτερη περιοχή. Στην περίπτωση της αυτοδιοικητικής περιφέρειας Ιονίων νήσων, οι πόλεις που υπάρχουν στα νησιά είναι του ιδίου μεγέθους και ασκούν τοπική μόνο έλξη ανθρώπων και πόρων. Εξαίρεση αποτελεί η πόλη της Κέρκυρας, η οποία έχει πληθυσμό περίπου τετραπλάσιο από αυτόν των άλλων πόλεων των Ιόνιων νησιών. Η απόσταση όμως που την χωρίζει από τα υπόλοιπα νησιά και το σε απόλυτες τιμές μέτριο μέγεθός της διασφαλίζουν ότι δεν θα έχει την δυνατότητα να απομυζά ανθρώπους και πόρους από τα υπόλοιπα νησιά. Αντίθετα, στην περίπτωση που τα νησιά ενσωματωθούν σε στεριανές περιφέρειες, πόλεις όπως η Πάτρα με πληθυσμό δεκαπενταπλάσιο από αυτόν των νησιωτικών πόλεων, σημαντικό κέντρο λήψης αποφάσεων και γεωγραφικά εγγύτερα στα νότια νησιά θα απομυζά ανθρώπινο δυναμικό και πόρους από τα νησιά τα οποία δεν θα μπορέσουν να μπουν σε τροχιά ανάπτυξης.

Επικρατεί σε μερικά νησιά η άποψη ότι η Κέρκυρα σαν έδρα της Περιφέρειας έχει επωφεληθεί από την κατανομή των κονδυλίων. Στην πραγματικότητα και η Κέρκυρα υποφέρει από έλλειψη κονδυλίων, τα μνημεία καταρρέουν, οι υποδομές είναι ανεπαρκείς, η παροχή υπηρεσιών υγείας είναι από τις χειρότερες στην Ελλάδα, το Ιόνιο Πανεπιστήμιο καρκινοβατεί σε αντίθεση με άλλα Ελληνικά Πανεπιστήμια που αναπτύσσονται διαρκώς. Με το σχέδιο Καλλικράτης θα δοθεί πλέον περισσότερος λόγος στους αντιπροσώπους του λαού να διεκδικήσουν πόρους και να αποφασίσουν γιά την κατανομή τους, σε αντίθεση με την μέχρι τώρα πρακτική εμπλοκής σε αυτή τη διαδικασία του διορισμένου περιφερειάρχη. Στο Περιφερειακό Συμβούλιο Ιονίων Νήσων κάθε νησί θα έχει ισχυρότερη αντιπροσώπευση από ότι έαν τα νησιά υπαχθούν σε στεριανές περιφέρεις, οπότε θα έχει και μεγαλύτερη δύναμη διεκδίκησης κονδυλίων.

Το ζήτημα της επικοινωνίας μεταξύ των νησιών δεν αποτελεί ουσιαστικά ανασταλτικό παράγοντα καθώς μπορεί να λυθεί με την χρήση ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, αλλά και με την βελτίωση των συγκοινωνιών. Υπάρχουν νησιά τόσο στην Ελλάδα (τα Δωδεκάνησα γιά παράδειγμα), όσο και σε άλλες χώρες που έχουν μικρότερους πληθυσμούς από τα νησιά του Ιονίου, βρίσκονται σε μεγαλύτερες αποστάσεις μεταξύ τους και έχουν κατορθώσει να λύσουν τα προβλήματα επικοινωνίας τους.

Από την παραπάνω ανάλυση προκύπτει ότι η αυτοδιοικητική Περιφέρεια Ιονίων Νήσων μπορεί να δώσει αναπτυξιακή προοπτική στα νησιά μέσα από μία ισόρροπη κατανομή των κονδυλίων, εφαρμογή κοινών αναπτυξιακών πολιτικών και συγκράτηση του ανθρώπινου δυναμικού και πόρων. Η ανάπτυξη αυτή θα πρέπει να είναι το επόμενο βήμα στην εξελικτική πορεία των Ιόνιων νησιών και να βασίζεται στις κοινές καταβολές τους. Αντίθετα η υπαγωγή των νησιών σε στεριανές περιφέρειες θα έχει σαν αποτέλεσμα την μη ανάπτυξή τους και την περαιτέρω εξάρτησή τους από στεριανές πόλεις. 

Μέσα στο παρόν πολιτικοοικονομικό πλαίσιο γιά την ενίσχυση της παρουσίας των Ιόνιων νησιών στην περιοχή απαιτούνται ισχυρές πόλεις οι οποίες θα αποτελούν κέντρα βάρους και θα έχουν ενισχυμένη την δυνατότητα διεκδίκησης πόρων γιά όλη την περιφέρεια. Η πόλη που σήμερα βρίσκεται πλησιέστερα στο να καταστεί κέντρο βάρους και διεκδίκησης είναι η Κέρκυρα. Τα στοιχεία που την στηρίζουν, μεταξύ άλλων, είναι ο αρκετά μεγάλος πληθυσμός της, η ιστορική της πορεία, τα μνημεία της, η οικονομική δραστηριότητά της και η προβολή της στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Η αφαίρεση της έδρας της περιφέρειας από την Κέρκυρα θα την αποδυναμώσει και μαζί θα αποδυναμωθεί και ολόκληρη η περιφέρεια. Σήμερα, άλλο βάρος μέσα στο Ελληνικό κράτος θα έχει η περιφέρεια με έδρα την Κέρκυρα και άλλο με μία άλλη πόλη των Ιόνιων νησιών. Η διατήρηση της έδρας στην Κέρκυρα δεν σημαίνει όμως απαραίτητα την υποβάθμιση ή μη ανάπτυξη των υπόλοιπων πόλεων των Ιόνιων νησιών. Δίνεται μία μοναδική ευκαιρία στα Ιόνια να αναπτύξουν σταδιακά ένα ισοβαρές δίκτυο πόλεων συνδεδεμένων με ισχυρά κανάλια επικοινωνίας. Αυτό βρίσκεται σε αντίθεση με το ξεπερασμένο κεντροβαρές μοντέλο που θέλει μία πόλη κέντρο, όπως η Πάτρα, κυρίαρχη σε έναν χώρο ο οποίος σταδιακά υποβαθμίζεται. Η Ελλάδα του σήμερα με κέντρο την Αθήνα είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα αυτού του κακού μοντέλου. Η ισοβαρής ανάπτυξη όλων των πόλων μπορεί να γίνει με ορθολογική κατανομή των πόρων και με διασπορά των υπηρεσιών. Τα κανάλια επικοινωνίας που πρέπει να δημιουργηθούν σχετίζονται με τις μεταφορές, τον πολιτισμό, την επιχειρηματικότητα, την ενέργεια, τον τουρισμό, κλπ. 

Ένα άλλο θέμα το οποίο χρειάζεται αντιμετώπιση και όμως δεν συζητείται καθόλου, είναι αυτό των Γενικών Διοικήσεων. Οι Γενικές Διοικήσεις θα διαχειρίζονται θέματα μεγάλης σημασίας, όπως κατανομές κονδυλίων και χωροταξία. Καθώς ο προβλεπόμενος αριθμός των είναι επτά, προκύπτει ότι περισσότερες της μίας αυτοδιοικητικές Περιφέρειες θα υπάγονται σε κάθε Γενική Διοίκηση, ουσιαστικά λοιπόν οι τελευταίες παίρνουν μία θέση παρόμοια με αυτήν των σημερινών Περιφερειών.  Η υπαγωγή της αυτοδιοικητικής Περιφέρειας Ιονίων Νήσων σε μία στεριανή Γενική Διοίκηση θα είναι καταστροφική γιά τα νησιά γιά τους ίδιους λόγους που αναφέρθηκαν και παραπάνω. Η Γενική Διοίκηση θα είναι κεντροβαρής και τα νησιά θα αποτελούν μία μειονότητα και μία υποτελή περιφέρεια. 

Με βάση λοιπόν τα παραπάνω προτείνω:

1. Την δημιουργία της αυτοδιοικητικής Περιφέρειας Ιονίων Νήσων στην οποία να συμμετέχουν όλα τα Ιόνια νησιά.
2. Την δημιουργία Γενικής Διοίκησης Ιονίων Νήσων, στην περίπτωση που αυτό δεν μπορεί να καταστεί δυνατόν η αυτοδιοικητική Περιφέρεια Ιονίων Νήσων να αποτελέσει μαζί με τα νησιά του Αιγαίου μία ενιαία νησιωτική Γενική Διοίκηση. Το πρόβλημα της συγκοινωνίας είναι υποδεέστερο του προβλήματος της διαφορετικότητας και της μη συνοχής των νησιωτικών με τις στεριανές περιφέρειες. Γιά να αμβλυνθεί το πρόβλημα της συγκοινωνίας θα μπορούσε να οριστεί σαν έδρα αυτής της νησιωτικής Γενικής Διοίκησης ο Πειραιάς. 
3. Έδρα της Περιφέρειας και της Γενικής Διοίκησης Ιονίων Νήσων να είναι η πόλη της Κέρκυρας.
4. Το Περιφερειακό Συμβούλιο να έχει σαν επίσημο χώρο συνεδριάσεων την Ιόνιο Βουλή, αλλά να συνεδριάζει με την χρήση τηλεδιασκέψεων και όταν είναι απαραίτητη η φυσική παρουσία των μελών οι συνεδριάσεις να γίνονται σε διαφορετικό νησί κάθε φορά εκ περιτροπής. 
5. Οι διάφορες διευθύνσεις της Περιφέρειας και της Γενικής Διοίκησης να διασπαρούν στα έξι νησιά.
6. Να χρησιμοποιηθεί η ηλεκτρονική διακυβέρνηση και να υπάρχουν γραφεία όλων των υπηρεσιών της Περιφέρειας σε όλα τα νησιά ώστε να μειώνονται οι ανάγκες ταξιδιών γιά διεκπεραίωση υποθέσεων των πολιτών.
7. Να γίνει προσπάθεια να ενισχυθούν οι αεροπορικές συνδέσεις μεταξύ των νησιών, ειδικά με την χρήση υδροπλάνων.
8. Να οργανωθούν καλύτερα οι ακτοπλοϊκές συνδέσεις μεταξύ των βορείων και νοτίων τμημάτων των νησιών και να γίνουν προσπάθειες να βελτιωθούν οι οδικοί άξονες βορρά - νότου ώστε να είναι εύκολη η μετάβαση από νησί σε νησί.
9. Τα επιμελητήρια των νησιών και ο επιχειρηματικός κόσμος να έρθουν σε επαφή και να γίνουν συνεργασίες.
10. Να απαιτηθεί η ενίσχυση και ανάπτυξη του Ιονίου Πανεπιστημίου και του ΤΕΙ και να γίνει αισθητή η παρουσία τους σε όλα τα νησιά έστω μέσω εκδηλώσεων, φεστιβάλ και σχολείων.

Η εφαρμογή των παραπάνω θα μπορούσε να αμβλύνει το πρόβλημα επικοινωνίας μεταξύ των νησιών, να βοηθήσει στην ισόρροπη ανάπτυξή τους και αποκέντρωση και να βοηθήσει στην χάραξη κοινής ορθής αναπτυξιακής πολιτικής. Αντίθετα η υπαγωγή των νησιών σε στεριανές Περιφέρειες και Γενικές Διοικήσεις θα έχει σαν αποτέλεσμα την απώλεια πόρων και την μη ισόρροπη ανάπτυξή τους σε σχέση με άλλα κέντρα αυτών των περιφερειών. 

Τελειώνοντας θα ήθελα να αναφέρω ότι τα Ιόνια νησιά ενώνονται από το παρελθόν το παρόν και το μέλλον, αποτελούν μία οντότητα και σε κάθε ένα από αυτά ο Επτανήσιος νοιώθει ότι βρίσκεται στην πατρίδα του. Πριν από δύο σχεδόν αιώνες ο Σολωμός και ο Κάλβος ένωσαν τα δύο ακραία νησιά, την Ζάκυνθο και την Κέρκυρα, θα είναι τραγικό λάθος, εάν λόγω έλλειψης γεωγραφικής εγγύτητας, εμείς διασπάσουμε αυτή την οντότητα πολιτισμού σήμερα. 

Γιάννης Βραδής